Νομισματικός πόλεμος σε πλήρη εξέλιξη
Νομισματικός πόλεμος σε πλήρη εξέλιξη
Κλιμακώνεται η ένταση κι ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, όσον αφορά στην αγορά συναλλάγματος, όπου όλες οι σημαντικές οικονομίες του πλανήτη έχουν επιδοθεί σ’ έναν αγώνα δρόμου με στόχο την υποτίμηση των νομισμάτων τους ώστε να τονώσουν τις εξαγωγές τους. Έτσι, πολλοί πλέον, όπως π.χ. ο υπουργός οικονομικών της Βραζιλίας Γκουίντου Μαντέγκα μιλούν για «νομισματικό παγκόσμιο πόλεμο» ο οποίος μπορεί να οδηγήσει και σε γενικευμένο εμπορικό πόλεμο.
Στην προσπάθεια υποτίμησης των νομισμάτων τους, οι διάφορες χώρες είτε παρεμβαίνουν στην αγορά συναλλάγματος διοχετεύοντας δις. δολάρια στην αγορά τίτλων ανταγωνιστικών οικονομιών, είτε όσες μπορούν (βλέπε ΗΠΑ) τυπώνουν νέο χρήμα.
Οι σημαντικότερες κινήσεις της τελευταίας περιόδου καταγράφονται ως εξής: Απ’ την πλευρά των ΗΠΑ ακολουθείται η λεγόμενη τακτική της ποσοτικής χαλάρωσης, τυπώνοντας τεράστια ποσά νέου χρήματος για την αγορά κρατικών ομολόγων. Εκτιμάται ότι τον επόμενο μήνα θα δαπανηθούν από τη FED 1 με 2 τρις. δολάρια για την αγορά ομολόγων. Η Ιαπωνία πούλησε γιεν αξίας 23 δις. δολαρίων παρεμβαίνοντας για πρώτη φορά έπειτα από έξι χρόνια με στόχο να ανακόψει τη συνεχιζόμενη άνοδο του γιεν έναντι του δολαρίου, καθώς το γιεν έχει ανατιμηθεί κατά 14 % από τον περασμένο Μάιο έναντι του αμερικάνικού νομίσματος. Η Ελβετία ξόδεψε 90 δις. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του έτους για την καταπολέμηση της ανόδου του ελβετικού φράγκου. Στη Βραζιλία η κυβέρνηση αποφάσισε το διπλασιασμό του φόρου στην αγορά βραχυπρόθεσμων ομολόγων στο 4 %, ενώ από τις 9 Νοέμβρη αγοράζει περισσότερο από ένα δις. δολάρια την ημέρα με στόχο να ανακόψει την ανοδική τάση του ρεάλ, όμως χωρίς αποτέλεσμα. Το ρεάλ έχει ανατιμηθεί τον τελευταίο ενάμιση χρόνο κατά 26 % έναντι του δολαρίου. Σε παρόμοιες κινήσεις έχουν προχωρήσει και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ασίας που στηρίζονται κυρίως στις εξαγωγές, όπως Ινδία, Νότια Κορέα, Σιγκαπούρη κ.α.
Σε πολιτικό επίπεδο, η Βουλή των αντιπροσώπων των ΗΠΑ υιοθέτησε με συντριπτική πλειοψηφία ένα νόμο που εισηγήθηκε ο βουλευτής Σάντερ Λέβιν που δίνει την ευχέρεια στην αμερικανική κυβέρνηση να επιβάλει δασμούς στα κινέζικα προϊόντα αν η Κίνα δεν ανατιμήσει το νόμισμά της, που σύμφωνα με τους αμερικάνους είναι υποτιμημένο τεχνητά κατά 25 – 30 %. Βέβαια, μια τέτοια κίνηση δεν είναι εύκολη, καθώς θα αποτελούσε την αρχή ενός γενικευμένου εμπορικού πολέμου.
Στην Ευρώπη, έντονες πιέσεις ασκήθηκαν από τους αξιωματούχους της Ε.Ε. στον κινέζο πρωθυπουργό κατά τις συναντήσεις τους στο πλαίσιο της Ευρωασιατικής συνόδου για ανατίμηση του Γουάν, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Όπως δήλωσε και ο Γιούνκερ «οι κινέζοι δεν συμμερίζονται τις απόψεις μας.» Το πρόβλημα συζητήθηκε και στη σύνοδο του ΔΝΤ την περασμένη εβδομάδα χωρίς κανένα αποτέλεσμα και παραπέμφθηκε για τη σύνοδο του G20 που πραγματοποιείται στα μέσα Οκτώβρη, χωρίς όμως να υπάρχει αισιοδοξία για την επίτευξη συμφωνίας.
Χαμένες από την όλη κατάσταση, φαίνεται να είναι σε αυτήν τη φάση οι οικονομίες της Ιαπωνίας, των μεγάλων χωρών της Ε.Ε και κυρίως της Γερμανίας που η οικονομία της στηρίζεται κυρίως στις εξαγωγές, καθώς και οι αναδυόμενες αγορές πλην Κίνας και κερδισμένες οι ΗΠΑ και η Κίνα.
Το ευρώ που πριν από πέντε μήνες βρισκόταν στο 1,20 έναντι του δολαρίου και πολλοί προέβλεπαν την κατάρρευσή του εξαιτίας του κινδύνου χρεοκοπίας μιας σειράς χωρών της ευρωζώνης, έφτασε το 1,40 με τις πιο πολλές εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για περαιτέρω άνοδο, ενώ από τις αρχές του καλοκαιριού ενισχύθηκε κατά 9,4 % έναντι του Γουάν. Στα πλαίσια αυτού του ανταγωνισμού ίσως θα πρέπει να δούμε και τη δήλωση του κινέζου πρωθυπουργού για πρόθεση αγοράς ελληνικών ομολόγων από την Κίνα, σαν μία κίνηση περαιτέρω ενίσχυσης του ευρώ, όπως και την αντίστοιχη δήλωση του κεντρικού τραπεζίτη της Γερμανίας, ότι κακώς εφαρμόστηκε το πρόγραμμα στήριξης της τρόικας για την Ελλάδα. Εδώ δεν μπορούμε να μην θυμίσουμε το γνωστό «όταν οι ελέφαντες παλεύουν την πληρώνουν τα βατράχια».
Δύο είναι τα βασικά συμπεράσματα που μπορούμε να βγάλουμε από όλη αυτήν την κατάσταση:
Α) Η παγκόσμια οικονομική κρίση ως κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων και προϊόντων είναι ακόμα εδώ, η ανεργία συνεχίζει να αυξάνεται στις περισσότερες χώρες, η κατανάλωση λόγω της φτώχειας και της εξαθλίωσης των λαών είναι υποτονική και ο βασικός τρόπος με τον οποίο οι κυβερνήσεις προσπαθούν να τονώσουν την ανάπτυξη είναι οι εξαγωγές, κάτι που εύκολα μπορεί να γίνει κατανοητό ότι θα οδηγήσει σε μεγαλύτερα αδιέξοδα. Εδώ χαρακτηριστικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι τα παγκόσμια αποθεματικά σε εμπορεύματα από το Γενάρη του 2008 μέχρι τον Ιούλη του 2008 αυξήθηκαν από 615 δις. δολάρια σε 7534 δις. δολάρια. Από τον Ιούλη του 2008 μέχρι το Φλεβάρη του 2009 μειώθηκαν κατά 472 δις. δολάρια, δηλαδή κατά 6 %. Από τότε μέχρι το Μάη του 2010 έφτασαν τα 8358 δις. δολάρια.
Β) Όλες οι προσπάθειες που κάνανε τα ΜΜΕ, οι αστοί πολιτικοί και διάφοροι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί να μας πείσουν ότι η κρίση αντιμετωπίζεται συντονισμένα και με τη συνεργασία όλων των μεγάλων χωρών είναι απλώς φούμαρα. Όλοι βρίσκονται σε μια άγρια διαπάλη εναντίον όλων, πότε υπόγεια και πότε φανερά. Όλες οι αντιθέσεις οξύνονται, μαζί και οι ενδοϊμπεριαλιστικές και ο νόμος της ανισόμετρης ανάπτυξης βρίσκεται σε πλήρη ισχύ. Από αυτήν την άποψη, ιδιαίτερα αποκαλυπτικός ήταν ο Χένρι Κίσινγκερ σε ομιλία του στη Γενεύη πριν ένα μήνα όταν δήλωνε ότι: «οι δυνάμεις που αποκτούν μια αναδυόμενη αυτοπεποίθηση κράτους θυμίζουν την κατάσταση που εμφάνιζαν τα κράτη στον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα. Οι αντιπαλότητες τους οδήγησαν στο μακελειό του Ά Παγκόσμιου Πολέμου και η άνοδος της Κίνας σήμερα δημιουργεί μιαν επικίνδυνη ρευστότητα στο διεθνές σκηνικό.» για να συνεχίσει με κάτι που μοιάζει πιο πολύ με ευχολόγιο: «θα υπάρξει χάος και τότε θα πρέπει με κάποιον τρόπο να διευθετηθεί και έτσι θα οδηγηθούμε στη διαμόρφωση μιας νέας τάξης. Στη διαδικασία αυτή οι ηγέτες θα πρέπει να διαχειριστούν καλά την κατάσταση για να μην περάσει η ανθρωπότητα από ανείπωτα δεινά».