Διάλογος για την Οκτωβριανή Επανάσταση

Αναγκαιότητα και τυχαίο στη διαλεκτική της Οχτωβριανής Επανάστασης.

 

Η πρώτη μέρα των εκδηλώσεων που οργάνωσε πρόσφατα το ΝΑΡ για τα ενενηντάχρονα της Οχτωβριανής Επανάστασης έδειξε, νομίζω, με τον πιο γλαφυρό και τον πιο καταθλιπτικό τρόπο σε πόσο μεγάλο βαθμό η θεωρητική σκέψη της αντικαπιταλιστικής αριστεράς παραμένει εγκλωβισμένη μέσα στο προκρούστειο και ασφυκτικό για το θεωρητικό προβληματισμό δίπολο του δευτεροδιεθνιστικού ΄΄μαρξισμού΄΄ και του αναρχοκομμουνισμού΄ ανέδειξεν, επίσης, ανάγλυφη την πολιτική ταυτότητα του ΝΑΡ: το κυρίαρχο ιδεολογικοπολιτικό ρεύμα στο ΝΑΡ παραμένει, δυστυχώς, ένα άγονο υβρίδιο που προέκυψε από τη διασταύρωση ανανήψαντος (νεο)σταλινισμού με την αναρχοαυτονομία. Για άλλη μια φορά επιβεβαιώνεται η ρήση του Λένιν πως ο αναρχισμός είναι η τιμωρία του εργατικού κινήματος για τα δεξιά του ολισθήματα. Και η σοσιαλδημοκρατία και ο (νεο)σταλινισμός είναι τα πιο παρατεταμένα δεξιά ολισθήματα στην ιστορία του εργατικού κινήματος.

Αν εξαιρέσει κανείς την εισήγηση του Σάββα Μιχαήλ- φωνή βοώντος εν τη ερήμω, η οποία, έτσι κι αλλιώς, δεν ανήκει στο ΝΑΡ- και την προσπάθεια τού Χρ. Μπίστη να καταδείξει με την κλασική μαρξιστική επιχειρηματολογία τον αναγκαίο χαρακτήρα της εφόδου στα χειμερινά ανάκτορα, οι περισσότεροι από τους άλλους ομιλητές αναλώθηκαν σε μια προσπάθεια μυστικοποίησης της Οχτωβριανής Επανάστασης, καθώς οι εισηγήσεις τους αρνιόνταν το νομοτελειακό χαρακτήρα της έκρηξής της. Με πρόσχημα την ανασκευή της μηχανιστικής, προχεγκελιανής και προϊμπεριαλιστικής αντίληψης της Β΄Διεθνούς για την αναγκαιότητα και τη νομοτέλεια ,δεν αναδείχτηκε η συγκεκριμένη διαλεκτική/ λενινική / μπολσεβίκικη ανάλυση για τη σχέση ιστορικής αναγκαιότητας και απελευθερωτικής επαναστατικής πράξης στη Ρωσία και στην υφήλιο των αρχών του 20ου αιώνα, παρά επιχειρήθηκε μια επιστροφή στον άλλο πόλο της ίδιας μηχανιστικής , προχεγκελιανής , και προϊμπεριαλιστικής αντίληψης για τη σχέση αναγκαιότητας και ελευθερίας, στην απόρριψη κάθε ντετερμινισμού, στην αναγόρευση του τυχαίου, του συμπτωματικού και της αυθαίρετης δράσης σε κρηπίδα της ανθρώπινης ελευθερίας και του κομμουνισμού.

Φυσικά, μια τέτοια αντιδιαλεκτική φιλοσοφική θεώρηση (που ενδημεί και στο μαρξισμό της Γ΄Διεθνούς, στον Μπουχάριν π.χ. ) είναι απαραίτητη, για να θεμελιωθεί η νομιμότητα του αιτήματος για άμεσο πέρασμα σ’ έναν αντιμαρξικό εξισωτικό κομμουνισμό αμέσως μετά την πολιτική επανάσταση ( Στις 18 σοσιαλισμό!) και για να εμπεδωθεί η συναφής σιωπηρή απόρριψη (με τη μέθοδο της σμίκρυνσης ως την ελαχιστοποποίηση) τής αναγκαιότητας της μεταβατικής περιόδου και του κράτους της , της δικτατορίας του προλεταριάτου, μέχρι την εντελή πραγμάτωση της παγκόσμιας επανάστασης και την ολοκλήρωση της οικοδόμησης του παγκόσμιας κομμουνιστικής κοινωνίας,- η κατώτερη φάση της οποίας, με την ονομασία σοσιαλισμός, για ευνόητους ρεφορμιστικούς λόγους, συνήθως συγχέεται έντεχνα με την περίοδο μετάβασης από την καπιταλιστική κοινωνία (με την εθνικοκρατική της θέσμιση ) στην κομμουνιστική κοινωνία (με την οικουμενική της θέσμιση).

Η εμπειρική διαπίστωση ότι, ως αποτέλεσμα της δράσης του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης του καπιταλισμού, καμιά κεφαλαιοκρατική χώρα δεν πρόκειται ποτέ να αποκτήσει το αναγκαίο για το άμεσο πέρασμα στον κομμουνισμό επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων , και άρα καμιά χώρα δε θα κριθεί ποτέ ώριμη από τους απανταχού μενσεβίκους και ρεφορμιστές να προχωρήσει στην προλεταριακή επανάσταση, αρκεί για να αφαιρέσει το μαρξίζον φύλλο συκής περί μη επίτευξης του αναγκαίου για την προλεταριακή επανάσταση επιπέδου ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων στη Ρωσία του ΄17 (και όπου αλλού) και να αναδείξει τη θεωρητική γύμνια του παλαιού και του σύγχρονου ρεφορμισμού. Η αναγκαιότητα της Οχτωβριανής Επανάστασης, όπως και κάθε άλλης προλεταριακής επανάστασης από το 1825 και δώθε -και ιδιαίτερα η αναγκαιότητα της προλεταριακής επανάστασης την εποχή του ιμπεριαλισμού- πηγάζει από το όλον των αντιθέσεων της κεφαλαιοκρατικής πρώτα, της ιμπεριαλιστικής ύστερα αλυσίδας, από την αλληλοδιαπλοκή και τη διασταύρωση των εγγενών τάσεων και αδιεξόδων της κεφαλαιοκρατικής ανάπτυξης στην ημιφεουδαλική ρωσική αυτοκρατορία με τις εγγενείς τάσεις και τα αδιέξοδα της εξέλιξης του μονοπωλιακού καπιταλισμού και του ιμπεριαλισμού των αναπτυγμένων χωρών .

Η Οχτωβριανή Επανάσταση μπορούσε να εκδηλωθεί και να πραγματωθεί νικηφόρα μόνο με τη μορφή της διαρκούς επανάστασης. Η διαρκής επανάσταση ήταν και παραμένει η αναγκαία μορφή κάθε προλεταριακής επανάστασης, με διαφορετική, βέβαια, αφετηρία εκκίνησης αλλά με κοινή κατάληξη για κάθε εθνική κοινωνία που θα ενσωματωθεί στην παγκόσμια κομμουνιστική κοινωνία. Και είναι ακριβώς η άγνοια ή η αγνόηση ή η παραγνώριση ή η αποσιώπηση της λενινικής/ μπολσεβίκικης εκδοχής της διαρκούς επανάστασης που επιτρέπουν στην αναρχοαυτόνομη, αντικαπιταλιστκή ανάγνωση της Οχτωβριανής Επανάστασης να δημιουργεί την εντύπωση μιας έγκυρης ερμηνείας του κοσμοϊστορικού αυτού γεγονότος.

Η λενινική/ μπολσεβίκικη εκδοχή της διαρκούς επανάστασης στην τσαρική Ρωσία αποκρυσταλλώνεται στη φόρμουλα της μετεξέλιξης της αστικοδημοκρατικής σε προλεταριακή επανάσταση. Όχι η αστική τάξη, αλλά το προλεταριάτο επικεφαλής όλων των εργαζομένων και ιδιαίτερα της μικροαστικής και μισοδουλοπάροικης αγροτιάς μπορεί να πραγματοποιήσει την αστικοδημοκρατική επανάσταση και να εγκαθιδρύσει την επαναστατική δημοκρατική δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς΄ η δικτατορία αυτή, στο βαθμό που θα ισχυροποιείται το προλεταριάτο και θα οργανώνει τη συμμαχία του με τις μισοπρολεταριακές μάζες και τη φτωχή αγροτιά, θα μετεξελίσσεται σε δικτατορία του προλεταριάτου, όργανο μακρόχρονης οικοδόμησης του σοσιαλισμού. Το λενινικό σχήμα δηλ. προβλέπει την εφάπαξ κατάκτηση της εξουσίας από το προλεταριάτο και τους συμμάχους του, επιμένει στην εγκαθίδρυση μιας μορφής κράτους ικανού να υπηρετήσει τόσο το αστικοδημοκρατικό όσο και το προλεταριακό περιεχόμενο μιας επανάστασης που αρχίζει ως αστικοδημοκρατική και κορυφώνεται μετεξελισσόμενη σε προλεταριακή.

Η κρατική αυτή μορφή, ο διαλεκτικός τρίτος όρος, ο μέσος όρος ο ικανός να συνθέσει τις δύο αντίθετες κοινωνικές επαναστάσεις σε μια ενιαία επαναστατική διαδικασία είναι, σύμφωνα με το πρόγραμμα των μπολσεβίκων και τις θεωρητικές αναλύσεις του Λένιν, η λαοκρατική δημοκρατία - η οποία αργότερα οργανικά αντικαθίσταται από τη σοβιετική δημοκρατία

Με τον όρο λαοκρατική δημοκρατία ( Demokratische Republik) ο Μαρξ και Ένγκελς χαρακτηρίζουν δύο ταξικά διαφορετικές μορφές κράτους: την αστική κοινοβουλευτική αβασίλευτη δημοκρατία τύπου Ελβετίας , ΕΠΑ κλπ., καθώς και τη δημοκρατία που εγκαθίδρυσε η μεγάλη Γαλλική Επανάσταση την περίοδο της Συμβατικής με το σύνταγμα του 1793 και με τους τυπικούς και άτυπους θεσμούς που δημιούργησαν τότε οι επαναστατικές μάζες. Ακριβώς αυτός ο τελευταίος τύπος δημοκρατίας επέτρεψε στις ακτήμονες μάζες του Παρισιού να καταλάβουν την εξουσία και να εγκαθιδρύσουν την Τρομοκρατία , όπως επισήμανε πρώτος ο Σαιν Σιμόν και όπως δέχονται ο Μαρξ και ο Ένγκελς. Ο Ένγκελς μάλιστα, στην Κριτική του προγράμματος της Ερφούρτης, θεωρεί ότι ΄΄ αν υπάρχει κάτι πούναι καλά εξακριβωμένο, αυτό είναι ότι το κόμμα μας και η εργατική τάξη δε μπορούν να φτάσουν στην εξουσία παρά μόνο υπό τη μορφή μιας λαοκρατικής δημοκρατίας. Η τελευταία αυτή είναι μάλιστα η ειδική μορφή της δικτατορίας του προλεταριάτου, όπως αποδείχτηκε απ’ τη μεγάλη γαλλική επανάσταση’’.

Στη λαοκρατική δημοκρατία της Γαλλικής Επανάστασης, στο καθεστώς της οποίας η εργασία ανακηρύσσεται σε δικαίωμα, ο ένοπλος λαός , μέσα σ΄ ένα κράτος ενιαίο, οργανωμένος σε διαρκείς πρωτοβάθμιες τοπικές συνελεύσεις, εκλέγει για βραχύβιες θητείες όλες τις κεντρικές και αυτοδιοικητικές αρχές, διοικεί το κράτος χωρίς γραφειοκρατία, με αιρετούς υπαλλήλους, και συμμετέχει στην άσκηση της νομοθετικής εξουσίας με το δικαίωμα των πρωτοβάθμιων συνελεύσεων να προτείνουν και να απορρίπτουν όλους τους νόμους ή τις αποφάσεις της λαϊκής αντιπροσωπείας. Το πολιτικό αυτό σχήμα της λαοκρατικής δημοκρατίας θα το συμπληρώσει η Κομμούνα του Παρισιού, εισάγοντας την ανακλητότητα των αιρετών αντιπροσώπων και υπαλλήλων, καθώς και την πληρωμή τους με το μέσο εργατικό μισθό. Οι ρωσικές επαναστάσεις, με τη σειρά τους, θα εμπλουτίσουν την επαναστατική προλεταριακή παράδοση με την εισαγωγή της αρχής της εργασίας ως οργανωτικής αρχής του μηχανισμού διεύθυνσης της κοινωνίας – πράγμα που δεν κατανοήθηκε επαρκώς, με αποτέλεσμα το μοιραίο, κατά την άποψή μας, πισωδρόμισμα στην παρωχημένη και αντεπαναστατική πια αρχή της εδαφικότητας.

Παρά το σχετικό τροτσκικό ιδεολόγημα ενός Λένιν που αναβαπτίζεται στη Λογική του Χέγκελ για να μπορέσει να επανεξοπλίσει αργότερα το μπολσεβίκικο κόμμα με το σύνθημα όλη η εξουσία στα σοβιέτ, και παρά το συναφή ισχυρισμό για τον πρακτικό και θεωρητικό παροπλισμό της δημοκρατικής δικτατορίας του προλεταριάτου και της αγροτιάς, ο Λένιν δεν απέστη ποτέ από τη θεωρητική σύλληψη της μετεξέλιξης της επαναστατικής δημοκρατικής δικτατορίας του προλεταριάτου και της αγροτιάς σε δικτατορία του προλεταριάτου με κοινό κρίκο τους τη λαοκρατική δημοκρατία- την οποία ο Τρότσκι κατανοεί, όπως και πολλοί άλλοι ρώσοι επαναστάτες , απλώς ως μορφή αστικού κράτους. Αλλά, όπως έλεγε και ο Σπινόζα, ignorantia non est argumentum, η άγνοια δεν είναι επιχείρημα.

Έτσι , στις 23 Αυγούστου του 1915, οχτώ δηλ. ολόκληρους μήνες αφότου έχει ολοκληρώσει τη μελέτη της χεγκελιανής λογικής( Σεπτέμβρης – Δεκέμβρης του 1914), ο Λένιν γράφει στο άρθρο του Για το σύνθημα των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης: ΄΄Πολιτική μορφή της κοινωνίας, όπου νικά το προλεταριάτο ανατρέποντας την αστική τάξη θα είναι η λαοκρατική δημοκρατία, που θα συγκεντρώνει όλο και περισσότερο τις δυνάμεις του προλεταριάτου του δοσμένου έθνους ή των δοσμένων εθνών στην πάλη ενάντια στα κράτη που δεν πέρασαν ακόμα στο σοσιαλισμό. Είναι ακατόρθωτη η εξάλειψη των τάξεων χωρίς τη δικτατορία της καταπιεζόμενης τάξης , του προλεταριάτου.’’ Ο Λένιν δηλ., όπως και ο Ένγκελς , ταυτίζει εδώ τη λαοκρατική δημοκρατία με τη δικτατορία του προλεταριάτου.

Ακόμα και μετά την επανάσταση του Φλεβάρη, ακόμα και στις 3 με 4 του Απρίλη του 1917, στα Γράμματα από μακριά, ο Λένιν παραμένει πιστός στη σύλληψη της λαοκρατικής δημοκρατίας ως πολιτικής μορφής κατάλληλης για την ολοκλήρωση της αστικοδημοκρατικής επανάστασης και για τη μετάβαση στο σοσιαλισμό. Με συμμάχους ΄΄ την πλατιά μάζα του μισοπρολεταριακού και μερικά του μικροαγροτικού πληθυσμού της Ρωσίας που αριθμεί πολλές δεκάδες εκατομμύρια και αποτελεί την τεράστια πλειοψηφία του πληθυσμού’’ και ΄΄το προλεταριάτο όλων των εμπόλεμων και γενικά όλων των χωρών’’, ΄΄το προλεταριάτο της Ρωσίας μπορεί να τραβήξει και θα τραβήξει , εκμεταλλευόμενο τις ιδιομορφίες τής σημερινής μεταβατικής στιγμής, για να καταχτήσει πρώτα τη λαοκρατική δημοκρατία και την πλέρια νίκη της αγροτιάς πάνω στους τσιφλικάδες, και ύστερα θα τραβήξει για το σοσιαλισμό , που μόνο αυτός μπορεί να δώσει στους λαούς που καταβασάνισε ο πόλεμος, ειρήνη, ψωμί και ελευθερία’’.

Και μόνον αφού επιστρέψει από την Ελβετία στη Ρωσία και αφού διαπιστώσει με τα ίδια του τα μάτια πόσο βαθιές ρίζες στο λαό έχει το κίνημα των σοβιέτ που δημιούργησε ξανά η επανάσταση του Φλεβάρη κατά το πρότυπο της πρώτης ρωσικής επανάστασης του 1905, μόνον τότε θα αντικαταστήσει το αίτημα να εγκαθιδρυθεί το ατελέστερο καθεστώς της λαοκρατικής δημοκρατίας με το αίτημα να περάσει όλη η εξουσία στα σοβιέτ και να εγκαθιδρυθεί το τελειότερο και πιο αναπτυγμένο καθεστώς της σοβιετικής δημοκρατίας. Τότε, στις 20 του Απρίλη του 1917, στο Για τα καθήκοντα του προλεταριάτου στην τωρινή επανάσταση, εξηγεί ότι ΄΄ η ιδιομορφία της σημερινής στιγμής στη Ρωσία βρίσκεται στο πέρασμα από τον πρώτο σταθμό της επανάστασης που έδωσε την εξουσία στην αστική τάξη, επειδή το προλεταριάτο δεν είχε αρκετή συνειδητότητα και οργάνωση – στο δεύτερο σταθμό της , που πρέπει να δώσει την εξουσία στα χέρια του προλεταριάτου και των πιο φτωχών στρωμάτων της αγροτιάς.»

Ξαναβρίσκουμε, λοιπόν, την αντίληψη ότι το προλεταριάτο θα μπορούσε να καταλάβει την εξουσία ήδη από τη φεβρουριανή επανάσταση- όχι για να παραμερίσει και να υπερπηδήσει την επαναστατική δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς, αλλά για να την πραγματώσει, αφού στις 10 του Απρίλη του 1917 , στην μπροσούρα του Λένιν Τα καθήκοντα του προλεταριάτου στην επανάστασή μας , εξαίρεται το απίθανα ιδιόμορφο περιστατικό να παραδίδει το Σοβιέτ των αγροτών και των εργατών βουλευτών της Πετρούπολης θεληματικά την κρατική εξουσία στην αστική τάξη και στην Προσωρινή της Κυβέρνηση- πράγμα που ΄΄..έκανε να μπλεχτούν μαζί σ΄ ένα σύνολο δυο διχτατορίες: η δικτατορία της αστικής τάξης....... και η διχτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς ( το Σοβιέτ των εργατών και των στρατιωτών βουλευτών)’’. Η τελευταία, η δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς, εξακολουθεί να υφίσταται και να συμπλέκεται με την προλεταριακή επανάσταση, σε συγκυρίαρχη και όχι σε εμβρυακή μορφή, και μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση: ΄΄ Λύσαμε τα προβλήματα της αστικοδημοκρατικής επανάστασης... ( μοναρχία, φεουδαρχικός χωρισμός των τάξεων, γαιοχτησία και φεουδαρχικός τρόπος χρήσης της γης, θέση της γυναίκας, θρησκεία, καταπίεση των εθνοτήτων (σημείωση Χ. Β.)) ...περνώντας, εν παρόδω, σαν «παράγωγο προϊόν» της κύριας και πραγματικής, της προλεταριακής- επαναστατικής, σοσιαλιστικής δουλειάς μας. Οι μεταρρυθμίσεις, λέγαμε πάντα, είναι παράγωγο προϊόν της επαναστατικής ταξικής πάλης. Οι αστικοδημοκρατικοί μετασχηματισμοί – λέγαμε και το αποδείξαμε με τα έργα μας- είναι παράγωγο προϊόν της προλεταριακής , δηλ. της σοσιαλιστικής επανάστασης. Ας πούμε με την ευκαιρία ότι όλοι οι Κάουτσκι, οι Χίλφερντινγκ, οι Μάρτοφ, οιΤσερνόφ, οι Χίλκουιτ, οι Τουράτι και οι άλλοι ήρωες του «2 ½» μαρξισμού δεν μπόρεσαν να καταλάβουν την τέτοια σχέση ανάμεασα στην αστικοδημοκρατική και την προλεταριακή – σοσιαλιστική επανάσταση. Η πρώτη μετεξελίσσεται στη δεύτερη. Η δεύτερη λύνει, εν παρόδω, τα προβλήματα της πρώτης. Η δεύτερη κατοχυρώνει το έργο της πρώτης. Ο αγώνας και μόνον ο αγώνας κρίνει κατά πόσο η δεύτερη κατορθώνει να ξεπεράσει την πρώτη.’’

Τα παραπάνω τα γράφει ο Λένιν στις 18 του Οχτώβρη του 1921, στο Η τέταρτη επέτειος της επανάστασης του Οχτώβρη . Όλα αυτά -και πολλά άλλα που δεν έχουμε το χώρο και το χρόνο να τα αναφέρουμε και να τα αναλύσουμε- μας επιτρέπουν να συμπεράνουμε ότι οι μπολσεβίκοι, ήδη από το 1903, από το δεύτερο συνέδριο του ΡΣΔΕΚ, διαθέτουν ένα πολιτικό πρόγραμμα που εγκαθιστά μια δυναμική σχέση μετεξέλιξης της αστικοδημοκρατικής σε προλεταριακή επανάσταση με την πρόβλεψη της λαοκρατικής δημοκρατίας. Χάρη στη δημιουργική επαναστατική δραστηριότητα των λαϊκών μαζών, η λαοκρατική δημοκρατία, πρωτόλεια πολιτική μορφή κυριαρχίας του προλεταριάτου που καθοδηγεί την αγροτιά, θα υποκατασταθεί στην πράξη της ρωσικής επανάστασης από την πιο αναπτυγμένη σοβιετική δημοκρατία , από μια πολιτική μορφή δηλ. περισσότερο προσαρμοσμένη στις ανάγκες των μαζών και στις απαιτήσεις τόσο της επαναστατικής δημοκρατικής δικτατορίας του προλεταριάτου και της αγροτιάς, όσο και στις απαιτήσεις της δικτατορίας του προλεταριάτου.

Συνεπώς, πίσω από τον άθλο της Οχτωβριανής επανάστασης υπάρχει μια βαθιά ανάλυση των ποικίλων νομοτελειακών δυνατοτήτων εξέλιξης της ρωσικής αστικοδημοκρατικής επανάστασης κάτω από το φως της επαναστατικής θεωρίας και πείρας τεσσάρων τουλάχιστον επαναστάσεων ( της Γαλλικής Επανάστασης, της επανάστασης του 1848. της Κομμούνας του Παρισιού(1871), της ρωσικής επανάστασης του 1905) καθώς και μια πιο εμπεριστατωμένη και δημιουργική ανάλυση των νομοτελειών του νέου σταδίου ανάπτυξης του καπιταλισμού, του ιμπεριαλισμού, και των επαναστατικών δυνατοτήτων που αυτός δημιουργεί. Η Οχτωβριανή Επανάσταση , λοιπόν, είναι το ώριμο τέκνο της ανάγκης, της αναγκαιότητας που έγινε επαρκώς γνωστή- και γι΄ αυτό η φωτισμένη από τη θεωρία αναγκαιότητα έπαψε να είναι τυφλή και μπόρεσε να μετατραπεί στο αντίθετό της, σε συνειδητή απελευθερωτική επαναστατική πράξη του ρωσικού προλεταριάτου, των μισοπρολεταριακών μαζών και της φτωχής αγροτιάς κάτω από την καθοδήγηση του σύγχρονου συλλογικού Ηγεμόνα, του Προλεταριακού Κόμματος Νέου Τύπου. Ούτε οι αντιδιαλεκτικές παρασπονδίες του Στάλιν, του Ζηνόβιεφ, του Κάμενεφ, που εμμέναν κατά καιρούς στη μεταφυσική θεωρία των σταδίων, ούτε η πιο ατελής, πιο αφηρημένη και ανεπαρκής ως προς την επιστημονικότητα της ορολογίας της εκδοχή τής διαρκούς επανάστασης που εκπόνησε ο Τρότσκι, μπορούν να δικαιολογήσουν την ανεπίτρεπτη αποσιώπηση της λενινικής θεωρίας της διαρκούς επανάστασης και την προσπάθεια υποκατάστασή της από τον ανεπιστήμονα και αυθαίρετο κινηματισμό της αναρχοαυτονομίας στην εκδήλωση που οργάνωσε το ΝΑΡ για τα ενενηντάχρονα της Οχτωβριανής Επανάστασης- σε μιαν εκδήλωση δηλ. η οποία ήταν ικανή να κάνει το Λένιν, αν μπορούσε να μιλήσει, να αναφωνήσει: Θεέ μου, αφού έχω τέτοιους φίλους , τι τους θέλω τους εχθρούς;

 
Χρήστος Βλόσιος

 

 

Με τον σταλινισμό ή τον μπολσεβικισμό;


Προς την Συνταχτική Επιτροπή της «Εργατικής Πολιτικής»


Γνωρίζοντας την θέση της οργάνωσή σας για την υπεράσπιση των ιδεών του μπολσεβικισμού ενάντια στις σταλινικές παραχαράξεις και ξέροντας ότι εναντιώνεστε στην αντιδραστική σταλινική θεωρία των σταδίων, μας προκάλεσε δυσάρεστη έκπληξη το ανυπόγραφο (άρα της Συντακτικής Επιτροπής;) άρθρο για την Οκτωβριανή επανάσταση, που δημοσιεύθηκε στην «Εργατική Πολιτική» του Δεκέμβρη (Τεύχος 17). Στο οποίο παρατίθονται ως «λενινισμός» όλες οι ανιστόρητες (παλαιο) σταλινικές παραχαράξεις των ιδεών του Λένιν και αναπαράγεται τέτοια σύγχυση σε βάρος του λενινισμού και του μπολσεβικισμού που συναγωνίζεται επάξια αυτή του ανανήψαντος (νεο) σταλινισμού και της αναρχοαυτονομίας.

Το άρθρο σας, παρά την λεκτική αποδοχή της ιδέας της διαρκούς επανάστασης, εμφανίζει ως «λενινική / μπολσεβίκικη εκδοχή της» την βασική σταλινική αντίληψη της θεωρίας των σταδίων. Αδειάζοντας από κάθε ουσία την διαπίστωση, που το ίδιο κάνει, για τον «μεταφυσικό» χαρακτήρα αυτής της θεωρίας, αντιγράφει πιστά τις αντεπαναστατικές αλχημείες που κατασκεύασε ο σταλινισμός, με την απομόνωση και την απολυτοποίηση της λενινικής διατύπωσης «επαναστατική δημοκρατική δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς». Μια διατύπωση που ο ενώ ο Λένιν την χρησιμοποιούσε για να δώσει μια γενική «αλγεβρική» φόρμουλα της δικτατορίας του προλεταριάτου, ενσωματώνοντας σ΄ αυτή τον παράγοντα της αγροτιάς, ο σταλινισμός, την πήρε και την μετέτρεψε σε δήθεν ξεχωριστό «στάδιο» της προλεταριακής επανάστασης, σε «κρατική μορφή» με δήθεν ερμαφρόδιτη ταξική φύση, που «προηγείται» της δικτατορίας του προλεταριάτου. Έχοντας ανάγκη να δικαιολογήσουν τον προδοτικό ταξικό συμβιβασμό τους με την αστική τάξη και την προδοσία των προλεταριακών επαναστάσεων, οι σταλινικοί παραχαράκτες κατασκεύασαν έναν Λένιν συμβιβασμένο μεταρρυθμιστή του αστικού κράτους, αντίθετο με τα δικά του έργα και την πολιτική του.

Ο συντάκτη σας αποδέχεται και ευθυγραμμίζεται με αυτές τις σταλινικές προδοτικές κατασκευές εξαπάτησης του παγκόσμιου προλεταριάτου και τις επαναλαμβάνει στην εφημερίδα σας. Παραγνωρίζοντας τις αναλύσεις και τις τοποθετήσεις του ίδιου του Λένιν. Παραγνωρίζοντας την πραγματικότητα της Οκτωβριανής επανάστασης και την εγκαθίδρυση της σοβιετικής προλεταριακής εξουσίας, όπου ζωντανά ο Λένιν και το μπολσεβίκικο κόμμα έδειξαν τι ακριβώς εννοούσαν με την «επαναστατική δημοκρατική δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς». Παραγνωρίζοντας την λυσσασμένη μάχη του Λένιν ενάντια στο καθεστώς Κερένσκι της Φεβρουαριανής επανάστασης και την ασυμβίβαστη μάχη του για την εγκαθίδρυση της προλεταριακής σοβιετικής εξουσίας. Παραγνωρίζοντας την σκληρή σύγκρουσή του με όσους ήθελαν τον συμβιβασμό με το καθεστώς αυτό (θεωρώντας το «λαοκρατική δημοκρατία»).

Παραγνωρίζοντας όλα αυτά, ο συντάκτη σας, εμφανίζει τον Λένιν να υπερασπίζεται αντεπαναστατικές μεταρρυθμιστικές ιδέες που έχουν για στρατηγικό στόχο της προλεταριακής επανάστασης όχι την δικτατορία του προλεταριάτου αλλά ένα άλλο, ξέχωρο στάδιο, την «λαοκρατική δημοκρατία - η οποία αργότερα οργανικά αντικαθίσταται από τη σοβιετική δημοκρατία», (!!), ή όπως λέει αλλού, την «επαναστατική δημοκρατική δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς, την δικτατορία που στο βαθμό που θα ισχυροποιείται το προλεταριάτο και θα οργανώνει τη συμμαχία του με τις μισοπρολεταριακές μάζες και τη φτωχή αγροτιά θα μετεξελίσσεται σε δικτατορία του προλεταριάτου».

Τον συγγραφέα του «Κράτους και Επανάσταση», με το οποίο κατακεραυνώνει τις σοσιαλδημοκρατικές και μεταρρυθμιστικές αντιλήψεις για το κράτος, διαλύοντας κάθε αυταπάτη για την ύπαρξη «αταξικών» κρατικών μηχανισμών, ο συντάκτη σας, τον βάζει να θέλει την εγκαθίδρυση μιας ενδιάμεσης κρατικής μορφής «μέσο όρο», ξένη προς την διχτατορία του προλεταριάτου, αν και «μετεξελισσόμενη» προς αυτήν.

Φτάνει, μάλιστα, ως το σημείο να υπονοήσει ότι μέχρι και την 4 Απρίλη 1917 ο Λένιν είχε τάχα την εντύπωση ότι το άθλιο καθεστώς του Κερένσκι -που πάσκιζε να διαλύσει την επανάσταση και να σώσει την αστική εξουσία- ήταν η «λαοκρατική δημοκρατία» που φαντάζονταν!! Και τον εμφανίζει να κατάλαβε το λάθος του «μόνον αφού επιστρέψει από την Ελβετία στη Ρωσία και αφού διαπιστώσει με τα ίδια του τα μάτια πόσο βαθιές ρίζες στο λαό έχει το κίνημα των σοβιέτ... μόνο τότε θα αντικαταστήσει το αίτημα της λαοκρατικής δημοκρατίας με το αίτημα να περάσει όλη η εξουσία στα σοβιέτ και να εγκαθιδρυθεί το τελειότερο και πιο αναπτυγμένο καθεστώς της σοβιετικής δημοκρατίας»!! Τι ψεύτικη, παραπλανητική και απατηλή εικόνα για τον Λένιν, και πορεία της ρώσικης προλεταριακής επανάστασης. Τι στείρα και υποτιμητική παρουσίαση της εξέλιξης και διαμόρφωσης της κορυφαίας επαναστατικής μαρξιστικής προλεταριακής πολιτικής ανατροπής του καπιταλισμού μέσα στις ιμπεριαλιστικές συνθήκες, του μπολσεβικισμού! Και τι δόλια επιβεβαίωση των προδοτικών σταλινικών παραχαράξεων και αντεπαναστατικών κατασκευών!

Ο συντάκτης σας είναι τόσο πεισμένος για την ορθότητα της σταλινικής εκδοχής του λενινισμού που φαίνεται να μην ενδιαφέρεται καθόλου για τις θέσεις του ίδιου του Λένιν για την Ρώσικη επανάσταση, όπως διατυπώθηκαν στις πασίγνωστες «Θέσεις του Απρίλη» και με τις οποίες κατακεραυνώνονται προκαταβολικά και αμετάκλητα οι μετά τον θάνατό του σταλινικές διαστρεβλώσεις. Και απ΄ ότι φαίνεται μάλλον δεν φρόντισε να τις διαβάσει ποτέ.

Μα το μπέρδεμα και η σύγχυση που αναδύεται από το άρθρο σας δεν σταματάει εδώ. Μετά απ΄ όλα αυτά τα διαχωριστικά στάδια που ο συντάκτη σας, κατά τα πρότυπα του σταλινισμού, αποδίδει στο Λένιν, λίγες παραγράφους πιο κάτω, κάνει μια ξαφνική τούμπα 180ο , και ξεχνώντας όλα όσα προηγούμενα έγραψε, ανακαλύπτει ότι «ο Λένιν, όπως και ο Ένγκελς, ταυτίζει την λαοκρατική δημοκρατία με τη δικτατορία του προλεταριάτου»!!

Τώρα κάθε αναγνώστης σηκώνει τα χέρια ψηλά. για το τι ακριβώς υποστήριζε ο Λένιν. Ήταν υπέρ της «λαοκρατικής δημοκρατίας» (που δεν είναι εργατικό κράτος, δεν είναι η σοβιετική δικτατορία του προλεταριάτου, αλλά «αργότερα» και μετά, «μετεξελισσόμενη», «αντικαθίσταται» απ΄ αυτή) ή ταύτιζε την «λαοκρατική δημοκρατία»με την δικτατορία του προλεταριάτου;

Όπως είναι φανερό, η διαφορά δεν είναι θέμα διατύπωσης. Η κάθε απάντηση της ερώτησης συνεπάγεται και διαφορετικές πολιτικές, διαμετρικά αντίθετες μεταξύ τους. Ούτε βέβαια είναι μόνο ένα ζήτημα αποκατάστασης της ιστορικής αλήθειας. Σχετίζεται άμεσα με την πολιτική και τις θέσεις που πρέπει να έχουν σήμερα οι επαναστάτες μαρξιστές, μέσα στις σημερινές συνθήκες ιμπεριαλιστικής καπιταλιστικής κρίσης, αποσύνθεσης και παρακμής.

Η πρώτη οδηγεί στη προδοτική μεταρρυθμιστική σοσιαλδημοκρατική και σταλινική αντίληψη της θεωρίας των σταδίων, δηλαδή του ταξικού συμβιβασμού και της διάσωσης του καπιταλιστικού καθεστώτος. Η δεύτερη στην επαναστατική μπολσεβίκικη μαρξιστική πολιτική προλεταριακής ανατροπής του καπιταλισμού.

Με ποια από τις δύο τάσσεται η Συνταχτική Επιτροπή της «Εργατικής Πολιτικής» και η κ.ο. ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗ; Σύμφωνα με τις διακηρύξεις της, ξέρουμε ότι ανεπιφύλακτα δέχεται την δεύτερη, την επαναστατική μπολσεβίκικη πολιτική. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό, όμως, οι διακηρύξεις αυτές αμφισβητούνται και ανατρέπονται.

Πιστεύουμε ότι οι σύντροφοι τη κ.ο. ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗΣ κατανοούν το μέγεθος της ανάγκης να ξεδιαλύνουν το ζήτημα όσο πιο γρήγορα και όσο πιο καθαρά γίνεται.

Ένα άλλο σοβαρό ζήτημα που αναδύεται από το άρθρο αυτό και που έχει να κάνει με τον τρόπο που οι κομμουνιστές διεθνιστές, οι μπολσεβίκοι, πρέπει να αντιμετωπίζουν τις διαφορετικές απόψεις και προσεγγίσεις για το θεμελιώδες ζήτημα της στρατηγικής προλεταριακής πολιτικής, το οποίο καθορίζει τελικά το μέλλον της εργατικής πάλης ενάντια στο καπιταλιστικό καθεστώς.

Ο συντάκτης του άρθρου σας, όπως χρησιμοποίησε τις σταλινικές δηλητηριώδεις παραχαράξεις για να κατακρεουργήσει τον αρχηγό της Οκτωβριανής επανάστασης, από το ίδιο οπλοστάσιο του σταλινισμού αντλεί και την αντιμετώπισή του συναρχηγού της προλεταριακής επανάστασης, του Λ. Τρότσκι.

Με μια παροιμιώδη ελαφρότητα παραπληροφορεί τους αναγνώστες της «Εργατικής Πολιτικής» για τις απόψεις που είχε ο Λ. Τρότσκι σχετικά με τις θέσεις του Λένιν περί της λαοκρατικής δημοκρατίας και του συνθήματος «όλη η εξουσία στα σοβιέτ». Τον φορτώνει μάλιστα, , με την κατηγορία της «άγνοιας»(!!), ξεχνώντας ότι μιλάει για τον συμπρωταγωνιστή εκείνων των γεγονότων και παρά τα βιβλία με τις εκατοντάδες σελίδες που έχει γράψει ο μπολσεβίκος αυτός ηγέτης σχετικά με το ζήτημα. (βλέπε η «Η Διαρκής Επανάσταση», «Τα μαθήματα του Οκτώβρη», «Η ιστορία της Ρώσικης Επανάστασης» κλπ κλπ). Αλλά μάλλον, ο συντάκτης σας, ούτε αυτά έχει μπει ποτέ στον κόπο να τα διαβάσει. Γιατί αν το είχε κάνει δεν θα έγραφε αυτές τις ψεύτικες μπούρδες περί «τροτσκικών ιδεολογημάτων». Αν, από την άλλη τα έχει διαβάσει, τότε μένει να μας εξηγήσει γιατί δεν γράφει την αλήθεια.

Το ίδιο ισχύει για όσα εκτοξεύει σχετικά με την αντίληψη του Τρότσκι για την «Διαρκή Επανάσταση», που ως όρος χρησιμοποιούνταν απ΄ όλους, μέσα και έξω από το μπολσεβίκικο κόμμα αλλά και στο παγκόσμιο εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα για να αποδώσει τις δικές του ιδέες και απόψεις σχετικά με τη προλεταριακή κομμουνιστική στρατηγική της επανάστασης. Με βαρύτητα «σοφού» τις χαρακτηρίζει ως την «πιο ατελή, πιο αφηρημένη και ανεπαρκή ως προς την επιστημονικότητα της ορολογίας της εκδοχή της διαρκούς επανάστασης που εκπόνησε ο Τρότσκι», χωρίς να μπαίνει καθόλου στον κόπο να δικαιολογήσει έστω και ελάχιστα αυτούς τους χαρακτηρισμούς του.

Αναμφίβολα είναι δικαίωμά του, όπως και καθενός, να έχει οποιαδήποτε τοποθέτηση για τις απόψεις του Τρότσκι. Αλλά για τους επαναστάτες μαρξιστές, αν θέλουν στα αλήθεια να βοηθήσουν και να οπλίσουν τους πρωτοπόρους αγωνιστές με γνώση και κατανόηση, είναι καθήκον τους και υποχρέωση, να προσδιορίζουν και να δικαιολογούν την όποια τους τοποθέτηση για τις απόψεις που λένε ότι δέχονται ή απορρίπτουν. Ιδιαίτερα όταν αυτές αναφέρονται στα σοβαρά ζητήματα προσανατολισμού του προλεταριακού κινήματος. Οι χωρίς στοιχεία και αποδείξεις κρίσεις καταντάνε σοφιστείες και συκοφαντίες που μπερδεύουν, συγχέουν και συσκοτίζουν την προλεταριακή πρωτοπορία σε ζητήματα που σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη εποχή, οι μπολσεβίκοι επαναστάτες μαρξιστές πρέπει να ξεκαθαρίζουν με τον πιο επίμονο και υπομονετικό τρόπο. Για ένα τέτοιο ξεκαθάρισμα λοιπόν, ο συντάκτης σας όφειλε ή οφείλει να προσδιορίσει με σαφήνεια από που και πως έβγαλε τα συμπεράσματά του για τις απόψεις του Τρότσκι σχετικά με την διαρκή επανάσταση. Και πάλι, αυτό είναι αναγκαίο όχι μόνο για ιστορικούς λόγους, αλλά για να μπορέσει να αναπτυχθεί μια ουσιαστική συζήτηση γύρω απ΄ αυτές, με επίκεντρο πάντα την εξυπηρέτηση των επαναστατικών αναγκών του σήμερα.

Επιπρόσθετα, αν οι απόψεις του Λ. Τρότσκι για την διαρκή επανάσταση, που συναντήθηκαν και ευθυγραμμίστηκαν με αυτές του Λένιν μέσα στο καμίνι της ρώσικης προλεταριακής επανάστασης, χαρακτηρίζονται λαθεμένες, αφηρημένες και ατελείς, τότε οι χαρακτηρισμοί αυτοί δεν αφορούν και την επαναστατική μαρξιστική πολιτική του μπολσεβικισμού, που οι δύο συναρχηγοί της επανάστασης και ηγέτες του μπολσεβίκικου κόμματος μαζί σφυρηλάτησαν;

Το σημείωμα αυτό δεν μπορεί και ούτε έχει σκοπό να απαντήσει σε όλα τα ζητήματα που βάζει το άρθρο σας. Δεν μπορεί επίσης να καλύψει ικανοποιητικά το τεράστιο θέμα της μπολσεβίκικης επαναστατικής προλεταριακής πολιτικής και την επίπονη πορεία εξέλιξης και διαμόρφωσης που ακολούθησε για δεκαετίες. Περισσότερο θέλησε να τονίσει τους λόγους που κάνουν αναγκαία την σοβαρή, εκτενή και σε βάθος συζήτηση που χρειάζεται να γίνει ανάμεσα στους κομμουνιστές διεθνιστές. Κυρίως σ΄ αυτούς που αναγνωρίζουν στην πράξη ότι ο επαναστατικός μαρξισμός της εποχής μας είναι ο μπολσεβικισμός και ότι πάνω στους δικούς του άξονες πρέπει σήμερα οι επαναστάτες μαρξιστές να οικοδομήσουν την πολιτική τους δράση και ύπαρξη. Θέλησε να αναδείξει την επιτακτική αναγκαιότητα που υπάρχει να καθαρίσουμε την ιστορία μας από τις παραχαράξεις και τις διαστρεβλώσεις που τη φόρτωσε ο σκοταδιστικός και προδοτικός σταλινισμός και να διδαχτούμε από την πλούσια πηγή των αληθινών επαναστατικών ιδεών και εμπειριών του επαναστατικού κινήματος της χώρας μας και ολόκληρου του κόσμου.


28 Δεκέμβρη 2007

Σταθάτος Χάρης

Υπευθυνος της εφημερίδας

 

«Εργατική Δημοκρατία»