Απεργία στις τράπεζες

Μεγάλη συμμετοχή και διάρκεια, αλλά έλλειψη οργάνωσης

Η απεργιακή κινητοποίηση των τραπεζοϋπαλλήλων, διαρκεί περίπου ένα μήνα. Η διάρκεια της απεργίας είναι ανάλογη με την ένταση της επίθεσης που βρίσκεται σε εξέλιξη από κυβέρνηση και τραπεζίτες. Η επικράτηση της διαφαινόμενης –τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές- διάθεσης της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας της ΟΤΟΕ για κλείσιμο της απεργίας δε σημαίνει αναγκαστικά μια ακόμη ατιμωτική ήττα για την εργατική τάξη αλλά έναν ανολοκλήρωτο αγώνα.

Οι ρυθμίσεις για το ασφαλιστικό των τραπεζών, συνεπάγονται σημαντική μείωση του «μη μισθολογικού» κόστους για τις τράπεζες για να βοηθηθούν στη λογιστική τους εικόνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (έπρεπε να έχουν εφαρμοστεί ήδη μέσα στον Ιούνιο). Οι ρυθμίσεις αυτές αφορούν τους εργαζόμενους στις περισσότερες τράπεζες. Συγκεκριμένα η κυβέρνηση διαλύει 3 ταμεία κύριας και 9 επικουρικής ασφάλισης (γύρω στις 40.000 εν ενεργεία και πάρα πολλοί συνταξιούχοι). Ωστόσο, ένα κομμάτι των υπαλλήλων σε ιδιωτικές τράπεζες που είναι ήδη ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ και το επικουρικό του δεν πλήττονται (περίπου 20.000) γιατί απλούστατα δεν πάει πιο κάτω. Ακόμα στις Τράπεζες, ειδικά στις θυγατρικές των ομίλων, ισχύει ήδη ένας αστερισμός «νέων» εργασιακών σχέσεων (έκτακτοι υπάλληλοι, επινοικιαζόμενοι, «εξωτερικοί» συνεργάτες, πωλητές) που είναι αδικαιολόγητα έξω από Συλλογικές Συμβάσεις, συνδικαλιστική οργάνωση και ασφαλιστικές καλύψεις των τραπεζικών ταμείων. Τέλος ο Αλογοσκούφης δεν πείραξε την Τράπεζα Ελλάδος (παρόλο που ταλαντευόταν στη διάρκεια της απεργίας) γιατί κατάλαβε ότι η συμμετοχή και μόνο του κομβικού αυτού χώρου (κρατικό θησαυροφυλάκιο κ.λ.π.) στην απεργία μπορούσε να δυσχεράνει τους συσχετισμούς για την κυβέρνηση. Φυσικά τους εκεί υπαλλήλους θα τους περιμένει στην επόμενη στροφή...

         Τα ποσοστά συμμετοχής στην απεργία, ήταν πολύ υψηλά (της τάξης του 80%) στις κρατικές τράπεζες τις πρώτες εβδομάδες, αν και παρουσίασαν πτωτική τάση. Στις ιδιωτικές η συμμετοχή ήταν από ανύπαρκτη εώς πολύ μικρή. Η μηδενική συμμετοχή στην απεργία στις ιδιωτικές τράπεζες – πλην ALPHA, Πειραιώς & Αττικής - οφείλεται σε λόγους που αναφέρθηκαν. Παράλληλα υπήρχε πανταχού παρούσα η εργοδοτική τρομοκρατία. Αξίζει να υπογραμμίσουμε εδώ ότι η συντεχνιακή γραμμή των σωματείων των κρατικών τραπεζών, που άφησε ακάλυπτους τους τραπεζοϋπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα, στο ασφαλιστικό ζήτημα, πληρώνεται τώρα με την αδιαφορία των τελευταίων για την απεργία. Και η επικράτηση εργοδοτικών συνδικαλιστών και συντηρητικής-συντεχνιακής γραμμής στα σωματεία των ιδιωτικών τραπεζών είναι επίτευγμα της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας της ΟΤΟΕ και του καιροσκοπισμού της. (Η ΠΑΣΚΕ μάλιστα έχει φθάσει στο σημείο να έχει δώσει στην εργοδοτική παράταξη ΑΣΚ την αντιπροεδρία του συμβουλίου της Ομοσπονδίας).

            Σε ότι αφορά τα θιγόμενα κομμάτια, η αγωνιστική διάθεση ήταν εμφανής και τροφοδοτήθηκε τόσο από την ένταση της επίθεσης, όσο και από την αλλαγή του πολιτικού κλίματος που σηματοδότησε το γαλλικό «όχι». Η αγωνιστική διάθεση όμως, δεν αρκεί από μόνη της. Πρέπει να οργανωθεί και κατάλληλα, για να μπορέσει να οδηγήσει σε νίκη της απεργίας. Με εξαίρεση τη μαζική συνέλευση των εργαζόμενων της Εμπορικής στην Αθήνα, όπου 1400 άτομα (σε σύνολο 2500 εργαζόμενων) έδειξαν ότι δεν έχουν καμία διάθεση να υποχωρήσουν στην επίθεση τραπεζιτών – κυβέρνησης, καμία άλλη συνέλευση δεν πραγματοποιήθηκε. Η βασική προϋπόθεση για τη νίκη της απεργίας ήταν η διενέργεια Συνελεύσεων των Συλλόγων στην Αθήνα και των νομαρχιακών παραρτημάτων της ΟΤΟΕ στην επαρχία, καθώς και η εκλογή ανακλητών απεργιακών επιτροπών από αυτές. Η οργάνωση των απεργών σε ομάδες περιφρούρησης, η ενεργοποίηση του απεργιακού ταμείου και οι τακτικές απεργιακές συγκεντρώσεις, κινήσεις που θα έδειχναν αποφασιστικότητα, θα συσπείρωναν τους αγωνιζόμενους τραπεζικούς και θα διατηρούσαν σε υψηλά επίπεδα τα ποσοστά συμμετοχής έλειψαν από αυτόν τον αγώνα. Όπου εμφανίστηκαν τέτοιες κινήσεις βασίστηκαν στην αυτενέργεια κάποιων αγωνιστών της Αριστεράς.

Η στάση των συνδικαλιστικών δυνάμεων

Η έλλειψη οργάνωσης έχει άμεση σχέση με τη στάση των πολιτικών δυνάμεων που δραστηριοποιούνται στο χώρο. Η ΔΑΚΕ βρίσκεται με το ένα πόδι μέσα και το άλλο έξω από την απεργία, δεν τολμάει να οργανώσει φανερά απεργοσπαστικό μηχανισμό, αν και τέτοιες φωνές ακούγονται στο εσωτερικό της και σίγουρα δεν πρόκειται να κάνει τίποτα για την νίκη της απεργίας.

Ανοιχτά ενάντια στην απεργία έχουν τοποθετηθεί οι δυνάμεις του εργοδοτικού συνδικαλισμού στις περισσότερες ιδιωτικές τράπεζες (π.χ.Eurobank). Η εργοδοτική πλειοψηφία στο σωματείο της ALPHA αναγκαστικά υποστήριξε την απεργία (αν και χάνουν τα αβγά και τα πασχάλια, ειδικά οι της πρώην Πίστεως). Αλλά η λογική της υποταγής και του εργατοπατερισμού που το σωματείο έχει χτίσει τόσα χρόνια δεν αλλάζει από τη μια μέρα στην άλλη.

Η ΠΑΣΚΕ, παρ’ όλο που είναι πλειοψηφία στο γενικό συμβούλιο της ΟΤΟΕ, δείχνει ανίκανη να κινητοποιήσει ακόμα και τις δυνάμεις της. Τα ψηφοδέλτια των εκατοντάδων και χιλιάδων ονομάτων στις εκλογές των τραπεζικών σωματείων, μετατρέπονται σε μερικές δεκάδες «κουρασμένα παλικάρια» στις περιφρουρήσεις. Είναι η παράταξη που φέρει την κύρια ευθύνη για την 15ετή αγωνιστική απραξία και τη συμβιβαστική και συντεχνιακή γραμμή της ΟΤΟΕ. Παρ’ όλο που η απεργία είναι πολιτικά ακάλυπτη από το ΠΑΣΟΚ, η ΠΑΣΚΕ μπαίνει στην απεργιακή μάχη, κάτω από την πίεση της βάσης των τραπεζοϋπαλλήλων, δίνοντας ταυτόχρονα μάχη για την πολιτική της επιβίωση. Ωστόσο, εφόσον η πολιτική ηγεμονία του αγώνα παραμείνει στα χέρια της, η ήττα ή ένας επώδυνος συμβιβασμός θα είναι η κατάληξη αυτού του αγώνα.

Το Αυτόνομο Δίκτυο του Συνασπισμού έχει αυτο-τοποθετηθεί – και συνεχώς το επιβεβαιώνει – ως μια δύναμη συμπληρωματική της ΠΑΣΚΕ. Ως μια δύναμη που μπορεί το πολύ να φθάσει στην αριστερή σοσιαλδημοκρατία, ανάλογα με τους συσχετισμούς πάντα. Πάνω από όλα βάζει τη συμμετοχή του στα όργανα και το να παίζει ρόλο ακροβατώντας στα γραφειοκρατικά παιχνίδια.

Σε αυτές τις συνθήκες, οι δυνατότητες για να ηγεμονεύσει μια άλλη εργατική επαναστατική αντίληψη είναι υπαρκτές, το ερώτημα όμως είναι ποια πολιτική δύναμη είναι ικανή να κάνει αυτές τις δυνατότητες πραγματικότητα. Η ΕΣΑΚ ακολουθεί μια εγκληματική τακτική αυτοαπομόνωσης, η οποία ούτε τον αγώνα βοηθάει, αλλά ούτε και την ίδια. Χωριστές απεργιακές επιτροπές, χωριστές περιφρουρήσεις και διαφορετικές συγκεντρώσεις, συνιστούν μια τακτική που διασπά την αναγκαία ενότητα δράσης των εργαζόμενων και είναι τελικά αυτοκτονική και για την ίδια την παράταξη. Η ΕΣΑΚ απεμπολεί κάθε δυνατότητα να επηρεάσει το αγωνιστικό δυναμικό που παρακολουθεί και συμμετέχει στις δραστηριότητες της ΟΤΟΕ και κλωτσάει την ευκαιρία να επιδράσει στους δυσαρεστημένους της ΠΑΣΚΕ.

Η εξωκοινοβουλευτική αριστερά έδειξε για μια ακόμη φορά τις δυνατότητες και τις αδυναμίες της. Σε στιγμές που χρειάζεται ενότητα δράσης (τουλάχιστον) αναλώθηκε σε έναν μίνι εσωτερικό «εμφύλιο» με δυο συνιστώσες: Η μια πλευρά με σοβαρές δυνάμεις σε Εμπορική, Alpha και Εθνική έδειξε μια συγκεκριμένη συνδικαλιστική πρακτική με αρνητικά όμως (κλείσιμο στους επιμέρους χώρους, ατολμία στη δράση, όχι ιδιαίτερη «ζέση» για την κοινή δράση). Από την άλλη η Πρωτοβουλία Κοινής Δράσης για το Ασφαλιστικό με αγωνιστές από την Εθνική, την Αγροτική και άλλους χώρους που διακρίθηκε σε έναν, απαραίτητο μεν, ακτιβισμό, χωρίς όμως συγκεκριμένο συνδικαλιστικό λόγο. Όπως θα παρατηρήσει κανείς τα αποδιδόμενα χαρακτηριστικά θα μπορούσαν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά και να συμβάλλουν στη συγκρότηση ενός ανεξάρτητου, ταξικού πόλου μέσα στον αγώνα. Αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει τον αγώνα και να σύρει ουσιαστικά την ΟΤΟΕ προς τα αναγκαία οργανωτικά (κατ’ αρχάς) μέτρα.

 

 

Το περιεχόμενο της «μεταρρύθμισης»

1. Ένταξη ταμείων κύριας σύνταξης στο ΙΚΑ (Εθνική, Αγροτική) με προσαρμογή προς τα κάτω των εργατικών δικαιωμάτων σε όρια ηλικίας και ύψος σύνταξης. Κατάργηση επικουρικών με τα ίδια αποτελέσματα για τους εργαζόμενους.

2. Μεγάλη μείωση των εισφορών των τραπεζών. Ουσιαστικά μιλάμε για μείωση του συνολικού εργατικού μισθού – μείωση της αξίας της εργατικής δύναμης. Είναι τόση η σπουδή της κυβέρνησης για βοήθεια στους τραπεζίτες που δεν κάνει αναλογιστικές μελέτες για την επιβάρυνση του ΙΚΑ που θα προκύψει (είναι αρκετά δις ευρώ εκ των οποίων μέρος μόνο θα χρεώσει στις τράπεζες).

3. Νέοι διαχωρισμοί των εργαζομένων, πλάι στους ήδη υπάρχοντες από τους αντιασφαλιστικούς νόμους (1990,1992,2002), σε πριν το’93, μετά το 2006 και τους ανάμεσα.

4. Ένταξη στο μεταβατικό ταμείο-έκτρωμα ΕΤΑΤ της περιουσίας των ταμείων κύριας ασφάλισης αξίας 850 εκ. ευρώ (με 40 χιλ. ασφαλισμένους τη στιγμή που το ΙΚΑ με 1900 χιλ. ασφαλισμένους έχει περιουσία μόνο 1300 εκ. ευρώ). Η λαθροχειρία εδώ είναι ότι την περιουσία αυτή (που είναι εργατική) θα την προσμετρήσουν στα κεφάλαια που θα καταβάλει η αντίστοιχη τράπεζα.

5. Πραξικοπηματικά καταργούνται συλλογικές συμβάσεις προϊόν των οποίων είναι πολλά ταμεία.

Ειδικά για την Εμπορική τράπεζα η επιβολή αυτής της ρύθμισης, συνιστά κυριολεκτικά πραξικόπημα, καθώς τα όσα ισχύουν εκεί (ταμείο σωματειακής μορφής με εγγυημένες παροχές από την τράπεζα) είναι αποτέλεσμα διμερούς συμφωνίας μεταξύ εργαζομένων και διοίκησης. Ένας νόμος της κυβέρνησης, δηλαδή, θα καταργήσει μια σύμβαση την οποία συνυπέγραψαν εργοδοσία και σωματείο μιας επιχείρησης. Η επιδίωξη της κυβέρνησης για ιδιωτικοποίηση της συγκεκριμένης τράπεζας, προϋποθέτει την απαλλαγή των μελλοντικών ιδιοκτητών από τα βάρη αυτής της σύμβασης.

Η ΟΤΟΕ, παρ’ όλο ότι είχε σαν ψηφισμένη θέση το ενιαίο επικουρικό ταμείο για όλους τους τραπεζοϋπάλληλους τύπου Εμπορικής, μπήκε στη διαπραγμάτευση με την κυβέρνηση ξεχνώντας την θέση της αυτή. Σήμερα, προκηρύσσει απεργίες και επαναφέρει τις παλιές θέσεις της κάτω από την πίεση των εργαζόμενων. Παρόλα αυτά ξεχνά κάτι βασικό για εργατική διεκδίκηση: το περιεχόμενο ! Τα καλύτερα δεδομένα του κλάδου, π.χ., είναι συνταξιοδότηση στα 55 ή με 30 χρόνια δουλειάς, 20 χρόνια δουλειάς για γυναίκες με ανήλικα παιδιά, σύνταξη μεγαλύτερη από τις τελευταίες (συντάξιμες) αποδοχές, καμιά διάκριση ανάμεσα στους εργαζομένους (νέους-παλιούς), εγγυημένες παροχές από την τράπεζα.

Η εργατική τάξη καταλαβαίνει ότι η επίθεση δεν αφορά κάποια «ρετιρέ» αλλά το σύνολό της, καθώς ακολουθεί και συνέχεια... Για να καταλάβουμε τη σημασία της μεγάλης αυτής, αν και σχετικά «βουβής», απεργίας ας θυμηθούμε λίγο την ιστορία. Τη διάλυση των ταμείων στις τράπεζες δεν την κατάφερε ούτε η Χούντα το 1972 (στην παντοδυναμία της) ούτε ο Μητσοτάκης το 1979 ως υπουργός Συντονισμού. Ο ίδιος ως πρωθυπουργός φρόντισε να περάσει τους αντιασφαλιστικούς νόμους του 1902/90 και 2084/92 να εξαιρέσει τα τραπεζικά ταμεία από τις ρυθμίσεις τους... Ο κλάδος των πολλών 40ήμερων απεργιών μπορεί να νικήσει και μαζί του όλη η εργατική τάξη. Αρκεί να μην κοπεί ο αγώνας και να πρωτοστατήσει σε πανεργατικό μέτωπο και στην επερχόμενη λαίλαπα.