Η νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης και η δημιουργία του πρώτου εργατικού κράτους στον κόσμο συντάραξε όλο τον πλανήτη. Οι εργατικές μάζες των ανεπτυγμένων χωρών χαιρέτησαν την επανάσταση και τις δυνατότητες που γέννησε και πρόσδεσαν στο άρμα των μπολσεβίκων τις ελπίδες τους για μια ανθρώπινη ζωή. Από την άλλη οι αστικές τάξεις του πλανήτη έχασαν το ύπνο τους. Για αυτούς, η νεαρή σοβιετική εξουσία ήταν το μίασμα που έπρεπε να πνιγεί στην κούνια του, πριν μολύνει τις εργατικές τάξεις των χωρών τους και απειλήσει την κυριαρχία τους. Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος μαίνονταν ακόμη και τα κηρύγματα και η ειρηνική πρακτική των μπολσεβίκων μπορούσαν να χαλάσουν το επικείμενο μοίρασμα των σφαιρών επιρροής. Άμεση κίνηση ήταν η κατασυκοφάντηση της εξουσίας των σοβιέτ· οι προβλέψεις «έγκυρων» αναλυτών στις αστικές φυλλάδες για την σύντομη, όσο και αναπόφευκτη κατάρρευση της εργατικής εξουσίας στην Ρωσία έδιναν και έπαιρναν. Παράλληλα με αυτή την εκστρατεία, πέρασαν σύντομα και στην στρατιωτική επέμβαση, είτε κεκαλυμμένη, με την στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη διαφόρων απομειναριών του παλιού καθεστώτος, είτε ανοιχτή, στέλνοντας στρατό στα σοβιετικά εδάφη.

Η επέμβαση της Αντάντ

Η πρώτη γεύση για το τι θα ακολουθούσε ήταν η μη αναγνώριση της εξουσίας των σοβιέτ, ως νόμιμης κυβέρνησης της Ρωσίας, από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Σε διάφορες συνόδους που έγιναν στα τέλη του 1917, οι ιμπεριαλιστικές χώρες, μία προς μία, αρνούνταν να στείλουν διπλωματικούς αντιπροσώπους στην Σοβιετική Ρωσία.

Η πρώτη στρατιωτική επιχείρηση δεν άργησε να έρθει. Αρχές Μάρτη του 1918 αποβιβάζεται αγγλικός στρατός στο λιμάνι του Μουρμάνσκ και στις 9 του ίδιου μήνα γαλλοαμερικανικός. Στις 5 Απρίλη, ιαπωνικός στρατός αποβιβάζεται στο Βλαδιβοστόκ και τον Αύγουστο αμερικανικός. Καταλαμβάνεται ο Αρχάγγελος. . Στις 30 Οκτώβρη του 1918, με τη συνθηκολόγηση της Τουρκίας και τη συμφωνία ειρήνης με τις δυνάμεις της Αντάντ, άνοιξαν τα Στενά και ο δρόμος προς τη Μαύρη Θάλασσα, στην οποία εισέβαλλε ο συμμαχικός στόλος στις 15 προς 16 Νοέμβρη περνώντας το Βόσπορο. Ο στόλος της Αντάντ καταπλέει στο Νοβοροσίσκ και αποβιβάζει στρατεύματα στο λιμάνι της Σεβαστούπολης και στην Οδησσό. Έχει προηγηθεί η επίθεση του ρουμανικού στρατού στα ρουμανορωσικά σύνορα, το Γενάρη του 1918, η οποία, αν και εμφανίστηκε σαν αυτοτελής επίθεση της Ρουμανίας, υποκινήθηκε από τους συμμάχους στα πλαίσια της γενικότερης επίθεσης. Από την άλλη πλευρά, οι κεντρικές δυνάμεις, οι οποίες ακόμη δεν έχουν ηττηθεί, παραμένουν μέχρι το φθινόπωρο του 1918 η πρώτη απειλή για τη σοβιετική Ρωσία. Το Μάρτη του ‘18, ο γερμανοαυστριακός στρατός με δύναμη 400.000 ανδρών κατέλαβε τις βαλτικές χώρες, εδάφη της Λευκορωσίας της Ουκρανίας και της Κριμαίας, μέχρι τον Καύκασο.

Παράλληλα με την εξωτερική επέμβαση οξύνοταν και η εσωτερική. Ο στρατηγός Ντένικιν στη νότια Ρωσία, ο Κόλτσακ στο ανατολικό μέτωπο και ο στρατηγός Γιούνεντιτς στο δυτικό, ο Βράγγελ στο νότο και η επίθεση της Πολωνίας στο δυτικό μέτωπο, σε συνδυασμό με τις καταλήψεις των συμμάχων στα βασικά αστικά κέντρα στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας και τις σιδηροδρομικές αρτηρίες, στόχευαν στον αποκλεισμό της σοβιετικής Ρωσίας από τα βασικά σιτοπαραγωγικά κέντρα, ώστε να ακολουθήσει η κατάληψη της Μόσχας και της Πετρούπολης και η ανατροπή της σοβιετικής εξουσίας. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να ενταχθεί και η απόπειρα δολοφονίας του Λένιν στις 30 Αυγούστου 1918.

Το εύρος και η έκταση της ιμπεριαλιστικής επίθεσης ήταν πρωτοφανής. Στην επίθεση συμμετείχαν 14 χώρες, ανάμεσα στις οποίες και οι πιο ανεπτυγμένες ιμπεριαλιστικές χώρες της εποχής εκείνης. Αγγλία, Γαλλία, Η.Π.Α., Ιαπωνία αλλά και αρκετές μικρότερες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Η αντεπανάσταση είχε στη διάθεσή της αστείρευτα κεφάλαια και την κορυφαία πολεμική τεχνολογία της εποχής.

Όμως η χώρα των σοβιέτ όχι μόνο δεν καταστράφηκε, αλλά άντεξε την ιμπεριαλιστική επίθεση, τον εμφύλιο πόλεμο, απελευθέρωσε τα εδάφη της από την ιμπεριαλιστική κατοχή, και κατάφερε στα χρόνια που ακολούθησαν όχι απλώς να ανασυγκροτηθεί, αλλά και να παίξει καταλυτικό ρόλο στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι μπολσεβίκοι είχαν δραστηριοποιηθεί πολιτικά στα στρατιωτικά μέτωπα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, με επιδίωξη να μετατρέψουν τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο του τσάρου και των ρώσων καπιταλιστών σε ταξικό εμφύλιο πόλεμο και να καταλάβει η εργατική τάξη την εξουσία. Μετά την οκτωβριανή επανάσταση, ο τσαρικός στρατός είχε διαλυθεί και τη θέση του είχαν πάρει τα σοβιέτ των στρατιωτών και οι εργατικές πολιτοφυλακές, οι οποίες αποτελούνταν από εργάτες και ελέγχονταν από το μπολσεβίκικο κόμμα.

Με την ιμπεριαλιστική επίθεση, αυτές οι ομάδες ανέλαβαν την άμυνα των πόλεων και γρήγορα δημιουργήθηκαν και αντάρτικα τμήματα τα οποία επιχειρούσαν ενάντια στους εισβολείς και τους λευκοφρουρούς. Σαν απάντηση στη βία των λευκοφρουρών, που έμεινε στην ιστορία σαν «λευκή τρομοκρατία», το σοβιετικό κράτος πέρασε στην «κόκκινη τρομοκρατία», τη μαζική βία του ένοπλου λαού. Το 1919 ιδρύθηκε ο πρώτος προλεταριακός στρατός στην ιστορία, ο κόκκινος στρατός, ο οποίος δημιουργήθηκε σε εργατική και δημοκρατική βάση. Οι πολιτικοί επίτροποι του κόκκινου στρατού εκλέγονταν από τα σοβιέτ των στρατιωτών και προέρχονταν από αυτούς. Η πειθαρχία ήταν εσωτερική και στηριζόταν στην πίστη του καθενός στην κοινή υπόθεση, στην οποία ο καθένας συμμετείχε και συνδιαμόρφωνε ισότιμα. Παρ’ όλη την αριθμητική και στρατιωτική υπεροχή των ιμπεριαλιστικών στρατών ο κόκκινος στρατός σχετικά γρήγορα απέκρουσε την ιμπεριαλιστική εισβολή, ανέκοψε την πορεία του συμμαχικού στρατού προς τις κύριες πόλεις της Ρωσίας, τη Μόσχα και την Πετρούπολη και απελευθέρωσε τα κατεχόμενα εδάφη.

Σημαντική βοήθεια στο έργο του αποτέλεσε η στάση του πληθυσμού στις πόλεις που κατείχαν οι ιμπεριαλιστές. Η εργατική τάξη, που στην πλειοψηφία της στήριζε τη σοβιετική εξουσία, παρενοχλούσε συνεχώς τις δυνάμεις κατοχής και προκαλούσε σαμποτάζ στις εγκαταστάσεις τους. Άλλωστε ο βασικός παράγοντας της νίκης της σοβιετικής εξουσίας ήταν η λαϊκή στήριξη που είχε το, πρώτο στην ιστορία, εργατικό κράτος. Η αυτοθυσία των εργατών και των αγροτών που υπερασπίστηκαν με το αίμα και τη ζωή τους την πατρίδα τους και την εργατική εξουσία.

Ένας άλλος πολύ σημαντικός παράγοντας που συνέβαλλε στη νίκη της σοβιετικής Ρωσίας ήταν το διεθνές κίνημα αλληλεγγύης που δημιουργήθηκε σε αρκετές χώρες, και η δουλεία των κομουνιστών στρατιωτών στις γραμμές των επεμβασιών. Λόγω αυτών των δυο παραγόντων ,αλλά και της απογοήτευσης και της κούρασης από το συνεχή πόλεμο, το ηθικό των ιμπεριαλιστικών στρατών ήταν πολύ χαμηλό. Οι εργάτες των ιμπεριαλιστικών χωρών αντιλαμβάνονταν ότι δεν είχαν κανένα συμφέρον να πολεμούν τόσο μακριά από το σπίτι τους και ιδιαίτερα ενάντια σε μια χώρα που οι εργάτες είχαν πάρει την εξουσία στα χέρια τους. Έτσι, πολλές φορές οι εφεδρείες που έρχονταν να αντικαταστήσουν τα κουρασμένα τμήματα, είχαν ακόμη λιγότερη διάθεση να πολεμήσουν. Συχνές ήταν και οι στάσεις και οι εξεγέρσεις στο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο, καθοδηγούμενες από τους κομμουνιστές φαντάρους ενώ αρκετοί ήταν και οι στρατιώτες των συμμάχων που άλλαξαν στρατόπεδο και υπερασπίστηκαν τη σοβιετική Ρωσία από τις γραμμές του κόκκινου στρατού. Αν τα κηρύγματα των κομμουνιστών έβρισκαν εύφορο έδαφος στα χαρακώματα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, πόσο μάλλον 4 χρόνια μετά, που οι εργατικές τάξεις των καπιταλιστικών χωρών κλήθηκαν να πολεμήσουν την εργατική τάξη της Ρωσίας, η οποία είχε πάρει την εξουσία στα χέρια της. Σημαντική, τέλος, ήταν και η συμβολή των κομμουνιστών από 16 χώρες που πήγαν στη Ρωσία για να βοηθήσουν στο έργο της υπεράσπισης της σοβιετικής εξουσίας.

Η ιμπεριαλιστική επίθεση ενάντια στη σοβιετική Ρωσία(και όχι εκστρατεία στην Ουκρανία, όπως κατ’ ευφημισμό έμεινε στην ιστορία) αν και δεν κατάφερε εν τέλει να γκρεμίσει την εξουσία των εργατών στη Σοβιετική Ένωση, εν τούτοις δυσχέρανε αρκετά το έργο του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού της κοινωνίας, αναγκάζοντας την νεαρή σοβιετική Ρωσία να πληρώσει ένα βαρύ φόρο σε ανθρώπινο δυναμικό αλλά και σε παραγωγικές δομές. Η εργατική τάξη της Ρωσίας πολεμούσε 8 συνεχόμενα χρόνια, από την είσοδο της Ρωσίας στον α’ παγκόσμιο πόλεμο μέχρι και την ολοκληρωτική ήττα της ιμπεριαλιστικής επέμβασης το 1922. Και παρ’ όλα τα ειρηνικά χρόνια που ακολούθησαν μέχρι και την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η επέμβαση αυτή, σε συνδυασμό με την ήττα της επανάστασης στην κεντρική Ευρώπη, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην μεταγενέστερη ατυχή έκβαση του σοσιαλιστικού πειράματος. Η επιτυχημένη όμως έκβαση της μάχης ενάντια στην ιμπεριαλιστική επέμβαση παραμένει όχι μόνο μνημείο του προλεταριακού ηρωισμού αλλά και μια ζωντανή απόδειξη του καταλυτικού ρόλου που μπορεί να παίξει η ενεργός συμμετοχή της εργατικής τάξης στο ιστορικό γίγνεσθαι.