Η οικονομία σε σπιράλ θανάτου

Η κυβέρνηση σε αδιέξοδο περιμένει τις εξελίξεις από τη σύγκρουση των δανειστών

Δεν έχουν περάσει ούτε έξι μήνες από τότε που τα αστικά ΜΜΕ μας πληροφορούσαν ότι σε σχετική διυπουργική σύσκεψη της σημερινής κυβέρνησης, συζητιόταν η υλοποίηση των δημοσιονομικών περικοπών ύψους 3 δισ. ευρώ για το 2012 και 11,7 δισ. ευρώ για τα επόμενα έτη. Όπως διέρρεαν τότε κυβερνητικοί παράγοντες «για το 2012 δεν θα απαιτηθεί η λήψη πρόσθετων μέτρων, υπό την προϋπόθεση όμως, ότι θα εφαρμοστούν στο σύνολό τους τα μέτρα που ψηφίστηκαν τον Μάρτιο, όπως π.χ. το τέλος στα ακίνητα μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ και η εξίσωση των φόρων στα καύσιμα.» Όπως είναι σήμερα γνωστό, όλες αυτές οι εκτιμήσεις πήγαν περίπατο.

Σήμερα, τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού για τους 10 μήνες του 2012 προσφέρουν μία ακόμα ευκαιρία στον αστικό τύπο για θετικά και αισιόδοξα σχόλια. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού διαμορφώθηκε σε 12.295 εκατ. ευρώ, και το πρωτογενές έλλειμμα για την ίδια περίοδο σε 1.176 εκατ. ευρώ, έναντι επικαιροποιημένων στόχων 13.572 εκατ. ευρώ για το έλλειμμα και 2.441 εκατ. ευρώ για το πρωτογενές έλλειμμα.

Με βάση τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα, η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση των εισπράξεων από το φόρο επί των τόκων των καταθέσεων και στην ικανοποιητική πορεία των εισπράξεων των φόρων περιουσίας. Ταυτόχρονα, και οι δαπάνες παρουσιάζονται μειωμένες κατά 904 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου. Τα 140 από αυτά ωστόσο, εξοικονομούνται από τις προμήθειες εκταμίευσης των δανείων, καθώς τα δάνεια που δοθήκαν ήταν λιγότερα από τα προϋπολογισθέντα.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κυβέρνηση βρήκε επιτέλους λίγο από το περιβόητο «λίπος» που είχαν συσσωρεύσει τα μεσαία στρώματα. Μόνο που για να φτάσει στο «λίπος» της οικονομίας, της έκοψε τους μυς και της τσάκισε τα κόκκαλα. Το πιο σημαντικό στοιχείο ωστόσο, είναι ότι οι δαπάνες για τόκους ανήλθαν σε 11.119 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, πάνω από το ένα πέμπτο των συνολικών δαπανών - που ανήλθαν σε 54.026 εκατ. ευρώ - δαπανάται σε τόκους, ενώ στην πληρωμή των τόκων οφείλεται το 90% του ελλείμματος.

Η αποτυχία της μνημονιακής πολιτικής να υλοποιήσει τους στόχους που θέτει, ξεκινάει βέβαια από το 2010. Αν θυμηθούμε τις διακηρύξεις της κυβέρνησης Παπανδρέου, το 2012 θα ήταν έτος ανάπτυξης. Οι μνημονιακές κυβερνήσεις έχουν φυσικά, σημειώσει τεράστια επιτυχία στην εκκαθάριση των «δυσκαμψιών στην αγορά εργασίας», όπως ονομάζονται τα εργατικά δικαιώματα στη νεοφιλελεύθερη ορολογία. Ακόμα και με αυτές τις θεαματικές επιτυχίες ωστόσο, δεν προβλέπεται ανάκαμψη της στο άμεσο διάστημα. Και αυτό διότι εκλείπουν οι προϋποθέσεις:

α) Η τάση επένδυσης κεφαλαίων κατευθύνεται προς χώρες με ήδη ανεπτυγμένη εσωτερική αγορά, ενώ στην Ελλάδα η εσωτερική αγορά ολοένα και συρρικνώνεται.

β) Η ύπαρξη πολιτικής σταθερότητας, η οποία θα παρέχει τα εχέγγυα χάραξης μακροπρόθεσμης οικονομικής πολιτικής, κάτι το οποίο στην Ελλάδα δεν πληρείται σε καμία περίπτωση με την πολιτική ρευστότητα που επικρατεί και όπως φαίνεται θα συνεχιστεί για αρκετό διάστημα ακόμα.

γ) Η ύπαρξη ενός νομικού πλαισίου που να διευκολύνει και να επιταχύνει τις διαδικασίες επενδύσεων και ενός φορολογικού συστήματος το οποίο να διέπεται από σταθερότητα για να είναι ελκυστικό προς το κεφάλαιο. Στην Ελλάδα το νομικό πλαίσιο είναι δαιδαλώδες και γραφειοκρατικό ενώ το φορολογικό σύστημα δε διέπεται από τη στοιχειώδη σταθερότητα που απαιτείται καθώς για να καλυφθούν τα ελλείμματα προστίθενται νέοι έμμεσοι και άμεσοι φόροι.

Για να γίνουν επενδύσεις στην Ελλάδα, πρέπει πρώτα να υπάρξει μια τεράστια καταστροφή κεφαλαίων και παραγωγικών δυνάμεων, να γίνουν μεγάλες και βαθιές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα και στη διοίκηση, στο φορολογικό σύστημα, να πέσουν κατακόρυφα οι μισθοί και τα μεροκάματα. Οι μόνες «επενδύσεις» που θα γίνουν άμεσα, θα αφορούν στη λεηλασία του δημόσιου και κρατικο-συνεταιριστικού πλούτου (π.χ. ΑΤΕ- ΔΩΔΩΝΗ), το ξεπούλημα αντί πινακίου φακής κερδοφόρων οργανισμών του δημοσίου και πρώην ΔΕΚΟ. Εκεί δηλαδή που οι καπιταλιστές δεν χρειάζεται να διαθέσουν παρά ελάχιστα κεφάλαια και να αποκομίσουν τεράστια κέρδη.

Επιπλέον, η διεθνής καπιταλιστική κρίση, οδηγεί και άλλες χώρες σε παρόμοιες συνταγές με αυτήν που εφαρμόζεται στην Ελλάδα, διεκδικώντας και αυτές επενδύσεις από τα λιμνάζοντα κεφάλαια.

Με βάση τα παραπάνω, είναι σαφές ότι ο φαύλος κύκλος της ύφεσης και των ελλειμμάτων θα συνεχιστεί με τελική κατάληξη κάποιου τύπου χρεοκοπία. Σε αυτήν την πορεία, ο ρόλος των δανειστών είναι κρίσιμος. Η ομαλή εξέλιξη του χρηματοδοτικού προγράμματος δίνει χρόνο στην ελληνική αστική τάξη, ενώ ταυτόχρονα της επιτρέπει να ελπίζει σε μια πιο συνολική ρύθμιση που θα καθιστά το χρέος βιώσιμο. Ωστόσο, το παιχνίδι δεν βρίσκεται στα χέρια των Ελλήνων κεφαλαιοκρατών και της κυβέρνησής τους. Μπορεί να επωφελούνται από τη μνημονιακή πολιτική, όμως οι δυνατότητες ελιγμών που έχουν είναι σχεδόν μηδενικές. Το αποτέλεσμα της εξελισσόμενης σύγκρουσης ανάμεσα σε Ευρωπαϊκή ένωση και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, έχει τεράστια σημασία για την ελληνική αστική τάξη.

Από τη σκοπιά της εργατικής τάξης και των εργαζόμενων στρωμάτων, δεν πρέπει να εναποτίθεται καμία ελπίδα σε αυτές τις εξελίξεις, αλλά πρέπει αντίθετα να αναζητηθεί η έξοδος από το φαύλο κύκλο της κρίσης και της ύφεσης από τη σκοπιά των συμφερόντων τους. Ο μόνος τρόπος γι’ αυτό είναι η ανατροπή του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος, το οποίο δεν μπορεί να αποφύγει ή να αποτρέψει, αντίθετα, εκτρέφει και αναπαράγει αυτά τα φαινόμενα.