Η εργάσιμη ημέρα και οι συνδικαλιστικές διεκδικήσεις

Η απεργία στην Ελληνική Χαλυβουργία είναι ο μεγαλύτερος αγώνας που διεξάγεται σήμερα. Η στάση της εργοδοσίας σκληραίνει και οι χαλυβουργοί είναι κοντά 3 μήνες στην απεργία. Η απαίτηση της εργοδοσίας για μείωση του χρόνου της εργάσιμης εργασίας φέρνει και την κουβέντα για τις Σ.Σ.Ε., τον χρόνο της εργάσιμης ημέρας, την οργάνωση του συνδικαλιστικού κινήματος και τις διεκδικήσεις του.

Ο χρόνος της εργάσιμης ημέρας - Η εργατική και η αστική οπτική

Κάθε άλλο παρά μικρή διεκδίκηση είναι η μείωση του ημερήσιου χρόνου εργασίας με την ταυτόχρονη διατήρηση της ίδιας πραγματικής αξίας του μισθού. Ας μην ξεχνάμε ότι το 8ωρο, είναι αίτημα που το παγκόσμιο εργατικό κίνημα έχει θέσει και παλεύει απέναντι στους καπιταλιστές εδώ και 160 χρόνια. Δεν ξεχνάμε την εξέγερση στο Σικάγο το 1868 και την ιστορία των εορτασμών της εργατικής πρωτομαγιάς..

Τι συμβαίνει όμως όταν ο καπιταλιστής, γενικά η εργοδοσία, απαιτεί από τον εργαζόμενο μείωση του χρόνου εργασίας;

Σήμερα λόγω της απεργίας των χαλυβουργών έχει μεγάλη αξία και σημασία να γίνει μια κουβέντα γύρω από το θέμα αυτό. Ας δούμε το συγκεκριμένο παράδειγμα. Η εργοδοσία σήμερα, λέει πως η κρίση δυσκολεύει την κερδοφορία, πως δεν μπορεί να πληρώνει μισθούς και συνεπώς είναι μπροστά στο “δίλημμα”: απολύσεις ή περιορισμός της εργάσιμης ημέρας με μείωση μισθού χωρίς απολύσεις;

Ιστορικά οι καπιταλιστές ήθελαν την παράταση της εργάσιμης ημέρας, προφανώς χωρίς αντίστοιχη αύξηση στο μισθό. Παράταση της εργάσιμης ημέρας σημαίνει αύξηση της υπεραξίας που καρπώνεται ο καπιταλιστής και αύξηση της παραγωγής εμπορευμάτων. Σήμερα, η εργοδοσία της Ελληνικής Χαλυβουργίας, προχωρά σε “κούρεμα” της εργάσιμης ημέρας και των μισθών. Τελικά, κερδίζει ο καπιταλιστής με την μέθοδο αυτή ή μένει στα ίδια ώστε να μπορεί απλά να αναπαράγει το κεφάλαιό του; Η απάντηση είναι το πρώτο.

Σήμερα ο Μάνεσης προτείνει μείωση ωρών και αποδοχών. Δεν χωράει συζήτηση για τις συνέπειες στους εργάτες του εργοστασίου. Η κίνηση της εργοδοσίας δεν είναι προσπάθεια να μειωθεί γενικά το χρήμα που πάει για μισθούς και ασφάλιση. Μείωση του χρόνου εργασίας, επιφανειακά διαβάζοντάς το, σημαίνει λιγότερο παραγμένο εμπόρευμα, λιγότερη υπεραξία, άρα νέο πρόβλημα για τον καπιταλιστή και όχι λύση του προβλήματος. Σήμερα το 5ωρο που προτείνεται σημαίνει άλλα πράματα για τον εργάτη. Σημαίνει ότι στην 5ωρη εργασία του θα παράγει πιο εντατικά (σε σχέση με το 8ωρο), δηλαδή το νέο 5ωρο θα περιέχει περισσότερη εργασία από όση περιείχαν οι 5 ώρες στο 8ωρο. Αν δεν αυξηθεί η εντατικότητα της εργασίας θα παράγει λιγότερο από πριν. Άρα, με τη στάση της, η εργοδοσία, στέλνει κόσμο στο δρόμο και ταυτόχρονα αυξάνει την εκμετάλλευση των εργατών του εργοστασίου.

Η δουλειά που δεν γίνεται σήμερα στο κλειστό εργοστάσιο έχει μεταφερθεί στο εργοστάσιο του Βόλου που λειτουργεί κανονικά και εκεί δεν έχει ξεκινήσει, ακόμα, η επίθεση της εργοδοσίας, αντίστοιχη με αυτή στο εργοστάσιο του Ασπρόπυργου. Συζητιέται μέχρι και παράταση του 8ωρου “για να βγει η δουλειά” και μπορεί να φαίνεται και δελεαστικό για τους εργάτες. Αυτή είναι η μεγαλύτερη αυταπάτη. Οι εργάτες του Βόλου δουλεύουν πιο εντατικά (σε σχέση με πριν την απεργία) και ενδεχομένως να δουλέψουν και με αυξημένο ωράριο, αν δεν μπουν και αυτοί στην απεργία. Οι εργάτες του Ασπρόπυργου, δικαιολογημένα, λένε στους συναδέλφους τους ότι τους περιμένει η ίδια μοίρα αν ανοίξει το εργοστάσιο στον Ασπρόπυργο.

Με λίγα λόγια δηλαδή, το νέο 5ωρο με το μειωμένο μισθό και την αύξηση της έντασης της εργασίας, είναι κέρδος διπλό για τον εργοδότη. Περισσότερη εργασία ανά ώρα και μείωση του μισθού. Μέσα σε ορισμένα όρια (συγκεκριμένο εργοστάσιο, συγκεκριμένη τεχνολογία) ότι “χάνεται” από την μείωση του χρόνου εργασίας, “κερδίζεται” από την αύξηση της έντασης της εργασίας. Οι αλλαγές αυτές στο μισθό και στο ωράριο, δεν σημαίνουν ότι ο καπιταλιστής θέλει να μειώσει τον κύκλο εργασιών. Θα επιχειρήσει με αλλαγή στην εντατικότητα και στο σύστημα της βάρδιας (αφού αλλάζει το ωράριο) να αποσπάσει και περισσότερη υπεραξία και να παράξει το εργοστάσιο ίσο και περισσότερο όγκο εμπορεύματος.

Μνημόνιο - Κατάργηση Σ.Σ.Ε. - Ελαστική κακοπληρωμένη εργασία

Όμως, αν και η ένταση της εργασίας δεν ρυθμίζεται με νόμο, οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας κατοχυρώνουν το ωράριο-το χρόνο της εργάσιμης μέρας, το μισθό, την ασφάλιση, τις συνθήκες εργασίας κλπ. Η πάλη για τις ώρες της εργάσιμης ημέρας και η εργατική νομοθεσία, όλες αυτές: “οι πολύ λεπτομερειακές διατάξεις που ρυθμίζουν με τόση στρατιωτική ομοιομορφία, σύμφωνα με το χτύπημα του κουδουνιού,την διάρκεια, τα όρια και διαλείμματα της εργασίας, δεν ήταν καθόλου προϊόντα κοινοβουλευτικής φαντασίας. Γεννήθηκαν, σιγά σιγά, από τις δοσμένες σχέσεις, σαν φυσικοί νόμοι του σύγχρονου τρόπου παραγωγής.

Η διατύπωσή τους, η επίσημη αναγνώρισή τους και η διακήρυξή τους από το κράτος ήταν καρπός μακρόχρονων ταξικών αγώνων”.

Η εργατική νομοθεσία είναι προϊόν της ταξικής πάλης της εργατικής τάξης απέναντι στην αστική τάξη και δεν είναι σταθερή και αιώνια. Όταν οι καπιταλιστές έχουν την δύναμη επιτίθενται. Η πάλη για το 8ωρο δεν έχει λήξει. Το συνδικαλιστικό κίνημα μένοντας αποσυσπειρωμένο είναι εύκολο να χτυπηθεί. Σήμερα βλέπουμε τον αναντικατάστατο ρόλο των σωματείων και τα όρια της σημερινής συνδικαλιστικής οργάνωσης. Βλέπουμε το τεράστιο έλλειμμα της μη-κλαδικής οργάνωσης των σωματείων. Βλέπουμε έναν κλάδο να δουλεύει και ένα εργοστάσιο να απεργεί κοντά 3 μήνες μόνο του, με εξαίρεση τις Απεργίες στο Θριάσιο και την Παννατική. Ένα κλαδικό σωματείο μετάλλου, θα μπορούσε να βάλει λουκέτο σε κάθε εργοστάσιο και να ασκήσει τεράστια πίεση στην εργοδοσία και στο κράτος.

Ζούμε στη χώρα-αδύναμο κρίκο της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας, εδώ βλέπουμε όλες τις ραγδαίες εξελίξεις που επιφέρει η κρίση του καπιταλισμού στα εργατικά και λαϊκά δικαιώματα και κατακτήσεις, βλέπουμε πως θωρακίζεται η αστική τάξη. Η αστική τάξη της Ελλάδας, σε συνεργασία με την Ε.Ε. Εδώ και χρόνια προετοιμάζει ότι σήμερα επιταχύνει η καπιταλιστική κρίση. Ελαστική, εντατική και κακοπληρωμένη εργασία. Αύξηση της εκμετάλλευσης και μεγαλύτερη παραγωγή εμπορευμάτων, υπηρεσιών κλπ. Κατάργηση των Σ.Σ.Ε., του ωραρίου, της ασφάλισης κλπ.

Αυτά που σήμερα θέλει να κλέψει ο Μάνεσης από τους εργάτες του είναι ιστορικό κεκτημένο του παγκόσμιου εργατικού κινήματος. Είναι μια ιστορική νίκη του ελληνικού εργατικού κινήματος. Από αυτή τη σκοπιά ο αγώνας των χαλυβουργών του Ασπρόπυργου είναι αγώνας όλων μας! Αγώνας για ανθρώπινες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης, όχι επιβίωσης. Ο αγώνας αυτός όμως, θα είναι πραγματικά όλων μας όταν το κύμα αλληλεγγύης γίνει κύμα νέων απεργιών. Απεργιών που θα βάζουν προμετωπίδα την ικανοποίηση των εργατικών και λαϊκών αιτημάτων. Απεργιών που θα συγκλίνουν στην οργάνωση Γενικής Πολιτικής Απεργίας Διαρκείας για να πέσει η σημερινή αστική συγκυβέρνηση.

Η πάλη για τις συλλογικές συμβάσεις και τα διάφορα άλλα αιτήματα του εργατικού και λαϊκού κινήματος, είναι πάλη επιβίωσης για τον εργαζόμενο λαό. Το ιστορικό αίτημα της μείωσης του χρόνου εργασίας, όπως αυτό αντιμετωπίζεται από την δική μας σκοπιά, και οι αυξήσεις στους μισθούς είναι αιτήματα πρώτης γραμμής και όχι οπισθοφυλακής. Η απαίτηση του εργατικού κινήματος για αύξηση των μισθών και μείωση του εργάσιμου χρόνου συγκρούεται με τον πυρήνα του καπιταλισμού, με την απόσπαση της υπεραξίας. Η πάλη γύρω από αυτό το ζήτημα, δίνει σε κάθε αγώνα το στίγμα ότι “το πρόβλημα” είναι η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, συνεπώς η τάξη των καπιταλιστών και το “κόμμα” τους-το αστικό κράτος.

Τάσος Στεργίου