Καταστροφή των συνοικιακών φαρμακείων

Επιτάχυνση της συγκεντροποίησης στην εμπορία φαρμάκου με το Νόμο Λοβέρδου

Το τελευταίο διάστημα πραγματοποιούνται ραγδαίες εξελίξεις στο χώρο του φαρμάκου στα πλαίσια εφαρμογής του μνημονίου από την κυβέρνηση. Γι' αυτό άλλωστε, το άνοιγμα του επαγγέλματος των φαρμακοποιών το ανέλαβε ο Λοβέρδος, ένα από τα πιο ικανά στελέχη του ΠΑΣΟΚ σε θέματα διαπραγματεύσεων και επικοινωνιακής τακτικής.

Είναι γεγονός, πως οι φαρμακοποιοαί μέχρι σήμερα αποτελούσαν ένα σχετικά «καλομαθημένο» τμήμα των μικροαστών, κατά ένα μεγάλο μέρος σε ιδεολογική ταύτιση με το κεφάλαιο, καθώς το τελευταίο του παραχωρούσε ένα ικανοποιητικό μέρος της υπεραξίας του φαρμάκου. Δεν είναι τυχαίο που ο αντιπρόεδρος και νυν πρόεδρος του ΠΦΣ ήταν διοικητής στο ΙΚΑ και ο Βαγιωνάς (επίτιμος πρόεδρος του ΠΦΣ) ήταν για ένα διάστημα πρόεδρος στον ΕΟΦ. Μάλιστα ο τελευταίος επί Μητσοτάκη είχε επιτύχει αύξηση του ποσοστού κέρδους από 30 σε 35% επί της χονδρικής στην τιμή του φαρμάκου. Με την υπάρχουσα κρίση όμως, το κεφάλαιο δεν έχει περιθώρια για παραχωρήσεις σε μικροαστούς και αναζητεί νέα πεδία κερδοφορίας και γι' αυτό η πλήρης ένταξη των φαρμάκων στην ελεύθερη αγορά αποτελεί μια από τις προτεραιότητες της Τρόικας και της ελληνικής κυβέρνησης.

Το άνοιγμα του επαγγέλματος κατά τον Λοβέρδο συνίσταται σε 4 μέτρα:

Πρώτο και καθοριστικό μέτρο, αποτελεί η άρση κάθε ιδιοκτησιακού περιορισμού πέραν των πληθυσμιακών κριτηρίων και των αποστάσεων που πρέπει να τηρούνται ανάμεσα στα φαρμακεία. Αλλά, το πληθυσμιακό και οι αποστάσεις είναι και οι μοναδικοί περιορισμοί που ισχύουν μέχρι σήμερα για έναν νέο φαρμακοποιό. Είναι ξεκάθαρο ότι ο περιορισμός που αίρεται είναι η προϋπόθεση να είσαι φαρμακοποιός για να κατέχεις την πλειοψηφία των μετοχών ενός φαρμακείου. Δηλαδή, ανοίγει διάπλατα ο δρόμος στις εταιρίες να ιδρύουν φαρμακεία χρησιμοποιώντας τις άδειες φαρμακοποιών, τους οποίους θα χρησιμοποιούν ως υπαλλήλους. Φυσικά, τα υπόλοιπα μέτρα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την άρση του ιδιοκτησιακού περιορισμού.

Προωθείται η ελαστικοποίηση του ωραρίου των φαρμακείων, ώστε να μπορούν να ανοίγουν ελεύθερα από Δευτέρα ως το Σάββατο χωρίς καμία δέσμευση από το ωράριο που αποφασίζεται από τους τοπικούς συλλόγους. Αυτό φυσικά, θα οδηγήσει στην εξάντληση των μικρών συνοικιακών φαρμακείων, των οποίων η λειτουργία προϋποθέτει την παρουσία του ιδιοκτήτη φαρμακοποιού, ενώ ταυτόχρονα θα ευνοηθούν τα κεντρικά φαρμακεία με πολλούς υπαλλήλους και με πολλές πωλήσεις στα παραφαρμακευτικά προϊόντα. Επίσης, το ελεύθερο ωράριο αποτελεί μία από τις βασικές προϋποθέσεις για να κυριαρχήσουν στην αγορά. τα φαρμακεία-super market που θα ανήκουν σε μεγάλες εταιρείες.

Τρίτη απόφαση του υπουργείου, είναι η έκπτωση των φαρμακείων(rebate) προς τα ασφαλιστικά ταμεία μεσοσταθμικά να φτάσει σε ποσοστό 4,5% αντί για 1,5% όπως αρχικά είχε συμφωνηθεί. Αυτό αποτελεί και το πρώτο μέτρο μείωσης του ποσοστού κέρδους των φαρμακείων - και είναι σίγουρο ότι τα επόμενα χρόνια θα το συρρικνώσουν κι άλλο - ώστε να αυξηθούν τα κέρδη της βιομηχανίας χωρίς να επιβαρυνθούν επιπλέον τα ασφαλιστικά ταμεία. Rebate θα έπρεπε να αποδίδουν τα τελευταία 5 χρόνια οι φαρμακοβιομηχανίες, οι οποίες όμως το παρακρατούσαν με αποτέλεσμα να έχουν φτάσει να χρωστάνε κοντά στα 500 εκατομμύρια ευρώ προς τα ασφαλιστικά ταμεία, γεγονός που έχει αποκρυφτεί πλήρως. Μάλιστα, ο Λοβέρδος για επιβράβευση, τους παραχωρεί κι ένα καθαρό 2,6% από το ποσοστό κέρδους των φαρμακαποθηκών, ενώ το rebate που τους επιβάλλεται κυμαίνεται ουσιαστικά στο 2,2-2,4%! Επί πλέον, αυτό το 2,6% καταλήγει πάλι στους φαρμακοποιούς, καθώς αφενός θα περιοριστεί η δυνατότητα εκπτώσεων στην αγορά φαρμάκων από τα φαρμακεία (ως 5% σήμερα) και αφετέρου θα πιεστούν οι ΣΥΦΑ(συνεταιρισμοί φαρμακοποιών).

Επίσης, το νομοσχέδιο προβλέπει την δυνατότητα ελάττωσης των πληθυσμιακών κριτηρίων από ένα φαρμακείο προς 1500 κατοίκους σε 1 προς 1000. Αυτό σε πρώτη φάση επιτρέπει την ίδρυση νέων φαρμακείων στην περιφέρεια, ιδιαίτερα τώρα με τους μεγαλύτερους καλλικρατικούς δήμους, ανοίγοντας το δρόμο για την ίδρυση των πρώτων φαρμακείων από επιχειρήσεις. Σημαντική είναι και η προσθήκη μιας εξαίρεσης στα πληθυσμιακά και γεωγραφικά κριτήρια, σύμφωνα με την οποία σε ακτίνα 200 μέτρων από νοσοκομεία, κέντρα υγείας, ΙΚΑ κτλ, δηλαδή τα φιλέτα των φαρμακευτικών πωλήσεων, επιτρέπεται η ίδρυση διπλάσιων φαρμακείων από τα ήδη υπάρχοντα.

Η συνδικαλιστική ηγεσία των φαρμακοποιών, για πρώτη φορά βρίσκεται σε σύγκρουση με αστική κυβέρνηση και δείχνει ανήμπορη να αντιδράσει. Ο πρόεδρος του ΠΦΣ, όπως φαίνεται από τις δηλώσεις του, προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει σανίδα σωτηρίας στην ΕΕ και εναποθέτει τις ελπίδες του στα Ευρωπαϊκά δικαστήρια. Φυσικά, η τακτική αυτή θα οδηγήσει με βεβαιότητα στην ήττα, καθώς με μια πολύ πιθανή ήττα στα δικαστήρια και με μια ενδεχόμενη δήλωση υποστήριξης του νόμου από τους εκπροσώπους της Τρόικας, θα μείνει χωρίς στηρίγματα. Τα μεσαία στρώματα άλλωστε, δεν μπορούν να έχουν ανεξάρτητη πολιτική. Είτε ακολουθούν την αστική τάξη ή την εργατική. Στην προκειμένη περίπτωση, αναζητούν στηρίγματα στην αστική τάξη και το κράτος τους, που τους εξασφάλιζε μέχρι χτες τα προνόμια που σήμερα παίρνει πίσω.

Είναι φανερό, πως με τα μέτρα αυτά οδηγούμαστε στη περαιτέρω συρρίκνωση των μεσαίων στρωμάτων και στην προλεταριοποίηση ενός κομματιού της μικρής αστικής τάξης. Απέναντι σε αυτήν την εξέλιξη, η οποία θα επαναληφθεί και για άλλα τμήματα των μεσαίων στρωμάτων, το εργατικό κίνημα δεν μπορεί να υπερασπίζεται τη διατήρηση των προνομίων των μικροαστών. Στην πάλη αυτών των στρωμάτων για διατήρηση της ταξικής τους θέσης, δεν υπάρχει κοινός τόπος με την εργατική τάξη και το κίνημά της.

Η μοναδική ρεαλιστική πρόταση για την εργατική τάξη, για μια δωρεάν φαρμακευτική περίθαλψη, χωρίς το ξεζούμισμα των ταμείων από τις φαρμακοβιομηχανίες, είναι ο πλήρης έλεγχος της παραγωγής και διακίνησης των φαρμάκων από το κράτος. Δηλαδή, η ύπαρξη κρατικής φαρμακοβιομηχανίας και κρατικών φαρμακείων ώστε να μην υπάρχει κανένα κέρδος σ' ένα κοινωνικό αγαθό, όπως το φάρμακο. Μπορεί για την ώρα να μην μπορεί να υιοθετηθεί από την πλειοψηφία των φαρμακοποιών ένα τέτοιο πλαίσιο αιτημάτων, αλλά τα ίδια τα γεγονότα θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μετατόπιση συνειδήσεων. Μπορεί το κεφάλαιο να κερδίζει μάχες βραχυπρόθεσμα, αλλά όλο και περισσότερο απομονώνεται και αυξάνει τους εν δυνάμει συμμάχους της εργατικής τάξης.