Για το 16ο Συνέδριο της ΠΟΕΔΗΝ

Για την πανδημία και την κρίση

Σε αναζήτηση εργατικής απάντησης

Πέρα από τις επιμέρους διαφοροποιήσεις, οι οποίες βέβαια και αυτές έχουν ένα ειδικό βάρος, για την αντιμετώπιση της πανδημίας, όπως είναι η ποιότητα των συστημάτων υγείας, της δημόσιας διοίκησης και των οικονομικών δυνατοτήτων της κάθε χώρας, δύο στρατηγικές αντιμετώπισης του ιού αποκρυσταλλώθηκαν κατά την διάρκεια της πανδημίας.

Η πρώτη στρατηγική εφαρμόστηκε από τις ΗΠΑ και την Βρετανία, χώρες που βρίσκονται στους G7, οι οποίες δεν επέβαλλαν lockdown για μεγάλο χρονικό διάστημα, αντιμετώπισαν την πανδημία κορωνοϊού ως μια εποχιακή γρίπη, και μόνο, όταν τα κρούσματα και οι νεκροί αυξήθηκαν δραματικά, κατέφυγαν σε αυτήν τη λύση. Είναι πιο δημοκρατικές αυτές οι χώρες και δεν ήθελαν να επιβάλλουν «υγειονομικό απαρτχάιντ» ή αλλιώς κράτος υγειονομικής έκτακτης ανάγκης;

Όχι βέβαια. Σχεδόν σε ολόκληρο τον καπιταλισμό τα μέτρα «καραντίνας» τα οποία πάρθηκαν, πάρθηκαν με πολιτικά και οικονομικά κριτήρια και όχι υγειονομικά. Οι αντοχές της καπιταλιστικής οικονομίας και οι αντοχές του πολιτικού συστήματος καθόρισαν τα μέτρα και όχι η σωτηρία ανθρώπινων ζωών και η προστασία συνολικά της Υγείας της εργατικής τάξης αλλά και συγκεκριμένα των εργαζομένων στα νοσοκομεία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε οικονομίες, όπως της Ελλάδας, όπου μεγάλες δημοσιονομικές δυνατότητες δεν υπάρχουν και η βαριά βιομηχανία της χώρας –ο τουρισμός– δέχτηκε αλλεπάλληλα πλήγματα.

Διαφορετική τακτική αλλά στα πλαίσια της ίδιας στρατηγικής (ο ιός να κυκλοφορεί στην κοινωνία ελεγχόμενος όσο γίνεται), ακολούθησε η Ε.Ε και αυτό κυρίως στην πρώτη φάση της πανδημίας. Η τακτική αφορούσε, κυρίως, την καθυστέρηση της διάδοσης του ιού, ώστε η καμπύλη κρουσμάτων να είναι στα μέτρα των εθνικών συστημάτων υγείας και να μην μείνουν αβοήθητοι όσοι αρρωστήσουν.

Αυτές οι δύο τακτικές, πάρα τις διαφοροποιήσεις τους, οδήγησαν σε εκατόμβες νεκρών, αφού η κάθε κυβέρνηση εφάρμοζε πότε τη μια τακτική, πότε την άλλη, ή μείγμα τους. Και οι δύο τακτικές, όμως, δεν αντιμετώπισαν την επιδημία στη ρίζα της.

Η δεύτερη στρατηγική επικεντρωνόταν στην εξάλειψη του ιού, στον μηδενισμό των κρουσμάτων και των θανάτων. Σαν κομμουνιστική οργάνωση ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗ θεωρούμε ότι οι δυνάμεις εργατικής αναφοράς αυτήν την τακτική θα έπρεπε να υποστηρίξουν, ενώ μια εργατική επαναστατική κυβέρνηση, σε μια χώρα στην οποία η εργατική τάξη θα βρισκόταν στην εξουσία, αυτή τη στρατηγική θα έπρεπε να εφαρμόσει. Χώρες που ακολούθησαν αυτήν τη στρατηγική είναι η Νέα Ζηλανδία και η Κίνα, όπου επιβλήθηκαν σκληρά lockdown και τα κρούσματα και η θνησιμότητα έπεσαν κατακόρυφα, γιατί μειώθηκε η μεταδοτικότητα του ιού. Η επιτυχημένη στρατηγική που ακολούθησαν οφείλεται στο ότι αντιμετώπισαν τον ιό εν τη γένεσή του, στην παραγωγή, στο σχολείο, στις γειτονιές, σπάζοντας πρώτα τις αλυσίδες μετάδοσης του ιού σε αυτούς τους κοινωνικούς χώρους, με την αυστηρή ιχνηλάτηση, τα μαζικά τεστ και την αυστηρή καταγραφή του κρουσμάτων και αυτό στο πρώτο βασικό επίπεδο. Αντίθετα, όπου ακολουθήθηκε η τακτική του light lockdown (Σουηδία), αυξήθηκαν κατακόρυφα τα κρούσματα και οι νεκροί.

Σε δεύτερο επίπεδο δεν άφηναν τους ασθενείς αβοήθητους στο σπίτι τους, παρείχαν μια πρώτη θεραπεία για να αποτρέψουν την εισαγωγή σε νοσοκομεία. Όταν κάποιος ασθενής έχρηζε θεραπείας κατευθυνόταν σε νοσοκομεία, ας πούμε σαν το Λοιμωδών, που εμείς τα καταργήσαμε από το πρώτο μνημόνιο, και άφηναν το υπόλοιπο σύστημα υγείας τους να λειτουργεί κανονικά. Έτσι απέτρεψαν τη μετατροπή των νοσοκομείων τους σε νοσοκομεία COVID (νοσοκομεία μιας ασθένειας), έλεγξαν τη ροή των εισαγωγών και έπειτα τις μηδένισαν. Τι σημαίνει επί της ουσίας η δεύτερη στρατηγική; Ότι προσπάθησαν «να σπάσουν» την αλυσίδα μετάδοσης του ιού στην αρχή, πριν γίνει επικίνδυνος για την κοινότητα (lockdown, αυστηρή ιχνηλάτηση, μαζικά τεστ, αυστηρή καταγραφή κρουσμάτων), και να περιορίσουν τους θανάτους με την ενίσχυση του συστήματος δημόσιας υγείας. Ως κομμουνιστική οργάνωση ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗ, πιστεύουμε ότι μόνο με αυτόν τον τρόπο αντιμετωπίζονται οι επιδημίες με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, σώζονται ζωές αλλά εν τέλει προφυλάσσεται καλύτερα και το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων.

Η σημασία του εμβολίου και η στάση των εργατικών δυνάμεων

Είναι αναμφισβήτητη αλήθεια ότι ο εμβολιασμός είναι αναγκαίος για να δημιουργηθεί ανοσία. Ανοσία μπορεί να δημιουργηθεί και με την τακτική της φυσικής ανοσίας. Όσες χώρες το επιχείρησαν έστειλαν χιλιάδες νεκρούς στο χώμα, ενώ χιλιάδες ζουν με κατεστραμμένη υγεία.

Σε μια χώρα στην οποία η εργατική τάξη θα βρισκόταν στην εξουσία, η κυβέρνησή της θα φρόντιζε για τον καθολικό εμβολιασμό του πληθυσμού. Και καθολικός εμβολιασμός χωρίς υποχρεωτικότητα δεν υπάρχει. Τον καθολικό και υποχρεωτικό εμβολιασμό υποστηρίζουμε σαν οργάνωση, καθώς βάζουμε τις ζωές των εργαζομένων πάνω από τα κέρδη των καπιταλιστών. Γιατί το εμβόλιο είναι επιστημονική κατάκτηση και η δωρεάν παγκόσμια διανομή του θα συνιστούσε μια τεράστια νίκη απέναντι στην πανδημία, καθώς θα βοηθούσε στην εξάλειψη των μεταλλάξεων.

Θεωρούμε ότι το αντιεμβολιαστικο κίνημα κινείται σε αντιδραστική, για να μην πούμε σε σκοταδιστική κατεύθυνση.

Στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, το κίνημα αυτό στηρίχθηκε από ακροδεξιά κόμματα, αμφισβήτησε αστούς ηγέτες σαν τον Μακρόν, την Μερκελ, τον Μητσοτάκη από εντελώς λανθασμένη σκοπιά. Ένα κομμάτι αμφισβήτησε ότι υπάρχει επιδημία, ένα άλλο κομμάτι δαιμονοποίησε το εμβόλιο. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι οι συνάδελφοι που δεν εμβολιάστηκαν δεν ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες. Ένα άλλο κομμάτι, το πιο σοβαρό, επιχειρηματολόγησε στη βάση της αυτοδιάθεσης του σώματος, ότι είναι προσωπική επιλογή να μην εμβολιαστεί κάποιος. Αυτό δεν ισχύει, όμως, γενικά. Στον καπιταλισμό, η αυτοδιάθεση του σώματος έχει καταργηθεί για την πλειοψηφία της κοινωνίας, δηλαδή, για τα μέλη της εργατικής τάξης, τα σώματα των οποίων είναι υπό τις διαταγές των καπιταλιστών σε καθημερινή βάση. Και δεν ισχύει ούτε στη δικτατορία του προλεταριάτου, ειδικά για ζητήματα δημόσιας υγείας, όπου ο εργάτης/-τρια έχει ευθύνη απέναντι στους συναδέλφους του/της, έναντι των οποίων θα πρέπει να απολογηθεί, όταν τους θέτει σε κίνδυνο. Ακριβώς, γι’ αυτόν τον λόγο, επειδή δηλαδή οι εργαζόμενοι έχουν ευθύνη απέναντι στους συναδέλφους τους, θεωρούμε ότι η υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού δεν σημαίνει μέτρα εναντίον τους, ειδικά από μια αστική και αντεργατική κυβέρνηση, όπως αυτή του Μητσοτάκη. Είναι απέναντι στους συναδέλφους τους που πρέπει να δώσουν εξηγήσεις όσοι αρνούνται να εμβολιαστούν και όχι στον Μητσοτάκη. Επιπλέον, η κυβέρνηση δεν έχει κανένα ηθικό δικαίωμα να απολύσει εργαζόμενους, από τη στιγμή που δεν επέλεξε τον υποχρεωτικό εμβολιασμό που θα ξεκινούσε από τον σκληρό πυρήνα του κράτους (στρατό, αστυνομία, κλήρο), αλλά διάλεξε να επιβάλει μερικό και a la carte υποχρεωτικό εμβολιασμό, στοχεύοντας τους υγειονομικούς. Και γι’ αυτό στεκόμαστε ενάντια στα μέτρα απώλειας μισθού και εργασίας που παίρνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη σε βάρος των μη εμβολιασμένων υγειονομικών, και γενικά των μη εμβολιασμένων. Αντιθέτως, απαιτούμε:

• καμιά απώλεια μισθού, καμιά θέση εργασίας χαμένη.
• μαζικά και δωρεάν διαγνωστικά τεστ για όλους.

Ούτε είναι υπεύθυνοι οι μη εμβολιασμένοι για τη συνέχιση της πανδημίας. Η ίδια η κυβέρνηση είναι υπεύθυνη για τη συνέχιση της πανδημίας, με την υιοθέτηση της θεωρίας της ατομικής ευθύνης. Η θεωρία αυτή, εκτός από το ότι αρνείται να πάρει μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας (πραγματικά lockdown, μαζικά τεστ και ιχνηλάτηση, υποχρέωση εμβολιασμού, και φυσικά ενίσχυση της δημόσιας υγείας), μεταφέρει την ευθύνη για την προστασία της δημόσιας υγείας σε απομονωμένα άτομα και κοινωνικές ομάδες. Φταίνε οι νέοι που συγχρωτίζονται, οι γέροι που δεν βάζουν μυαλό, κ.τ.λ. Με λίγα λόγια, φταίνε οι ασθενείς. Εν τέλει, άμεση συναγωγή αυτής της θεωρίας είναι η άποψη ότι είναι δικαίωμα του καθενός να είναι εμβολιασμένος ή μη, να τηρεί τα μέτρα ατομικής προστασίας ή όχι, να αρρωστήσει ή και να πεθάνει, παρόλο που αυτό το «δικαίωμα» συνεπάγεται επίσης και την «ελευθερία» του ιού να μεταδίδεται και να μεταλλάσσεται. Η σύγκρουση ανάμεσα σε εμβολιασμένους και μη εμβολιασμένους είναι μια νίκη της κυβέρνησης, καθώς οδηγεί σε διάσπαση την εργατική τάξη και δείχνει ότι το αστικό ιδεολόγημα της ατομικής ευθύνης κυριάρχησε.

Η θεωρία της ατομικής ευθύνης είναι όμως μόνο το ιδεολογικό προκάλυμμα. Η πραγματική υλική βάση της θεωρίας αυτής είναι η επιλογή της κυβέρνησης, όπως και πολλών αστικών κυβερνήσεων στον καπιταλιστικό κόσμο, να προστατέψουν τα κέρδη των καπιταλιστών και όχι την υγεία της εργατικής τάξης. Η θεωρία της ατομικής ευθύνης χρησιμοποιήθηκε για να μην παρθούν μέτρα περιστολής της εργασίας και απώλειας κερδών για τους καπιταλιστές. Για να μην υποχρεωθούν οι καπιταλιστές να πληρώσουν από την τσέπη τους την ασφαλή μεταφορά των εργαζομένων στις επιχειρήσεις τους και ασφαλείς χώρους εργασίας ή το κόστος αναστολής της εργασίας. Για να μην υποχρεωθεί ο ιδιωτικός τομέας υγείας να αναλάβει το κόστος περίθαλψης των νοσούντων. Γι’ αυτό και τα lockdown ήταν προσχηματικά (όλες οι βιοτεχνίες και τα εργοτάξια δούλευαν κανονικά, ακόμα και τα μη ζωτικής σημασίας· οι επιβάτες στριμώχνονταν στα λεωφορεία και οι μαθητές στις τάξεις). Γι’ αυτό η υποχρέωση εμβολιασμού αφορούσε μόνο τους υγειονομικούς (όχι τους παπάδες, όχι τα σώματα ασφαλείας), αφού αυτό το κομμάτι θέλει να κτυπήσει η κυβέρνηση για να περάσει την ιδιωτικοποίηση της δημόσιας υγείας.

Το να είναι καθένας ατομικά υπεύθυνος για την υγεία του σημαίνει ότι δεν είναι υπεύθυνος ο καπιταλιστής, και επομένως, το τίμημα θα το πληρώσουν οι εργαζόμενοι με το εισόδημά τους και με τη ζωή τους. Η ατομική ελευθερία μετατρέπεται σε ελευθερία των καπιταλιστών να αυξάνουν τα κέρδη σε βάρος μας.

Η κρίση και η στάση των εργατικών δυνάμεων

Η πανδημία προστέθηκε πάνω στην αδυναμία του καπιταλισμού να ξεπεράσει με οριστικό τρόπο τη βαθιά ύφεση του 2008-2009 και έκανε τις ήδη παρούσες αντιφάσεις και τη σήψη του ακόμη πιο φανερές. Όσοι νόμισαν ότι η πανδημία θα ξεπεραστεί σύντομα, θα επανέλθουν ισχυροί ρυθμοί ανάπτυξης και όλα θα γυρίσουν σε μια κανονικότητα, ας καταλάβουν ότι ο καπιταλισμός χαρακτηρίζεται από έλλειψη κανονικότητας.

Μπροστά μας έχουμε ακόμα μεγαλύτερους κινδύνους για τη δημόσια υγεία, νέες επιδημίες, που προκαλούνται από την καταστροφή των όρων ζωής στον πλανήτη εξαιτίας της επιδίωξης του κέρδους, και ένταση των συγκρούσεων ανάμεσα στους καπιταλιστές και τα αστικά κράτη, που θα επιδεινώσουν τους όρους ζωής της εργατικής τάξης και σίγουρα θα επιβαρύνουν τη δημόσια υγεία. Η ενεργειακή κρίση, και η ακόμη χειρότερη επισιτιστική κρίση, είναι μπροστά μας και ακόμα δεν γνωρίζουμε ποιες άλλες επιδημίες θα βγουν στην επιφάνεια, εκτός από το ότι είναι σίγουρο ότι θα βγουν. Ο κίνδυνος πολεμικών συγκρούσεων αυξάνεται, καθώς οι ιμπεριαλιστές μοιράζουν ξανά τον πλανήτη υπό το βάρος της οικονομικής κρίσης και του περιορισμού των πόρων. Γνωρίζουμε από την ιστορία ότι είναι οι λαοί και η εργατική τάξη που πρόκειται να πληρώσουν το τίμημα για όλα αυτά.

Στον καπιταλισμό, υπάρχουν μόνο δύο τρόποι να ξεπεραστεί η κρίση: η μαζική καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων ή η επανάσταση. Τα σχέδια που ψάχνουν ένα τρίτο δρόμο που θα διασώζει τον καπιταλισμό αλλά χωρίς βαριές θυσίες είναι απλώς ανεδαφικά.

Με βάση το παραπάνω δίλημμα (μαζική καταστροφή-εξαθλίωση-αρρώστια-θάνατος-πόλεμος, δηλ. καπιταλισμός ή επανάσταση) πρέπει να πάρουμε θέση. Με γνώμονα ότι θέλουμε να υπηρετήσουμε την επανάσταση, την απελευθερωτική προοπτική για την ανθρωπότητα, θεωρούμε ότι οι διεκδικήσεις μας πρέπει να είναι ανάλογες:

Α) Αποκλειστικά δημόσιος τομέας υγείας, χωρίς εκπτώσεις (χωρίς ΣΔΙΤ, υπεργολαβίες, απογευματινά πληρωμένα ιατρεία, κτλ). Να κρατικοποιηθεί ο ιδιωτικός τομέας υγείας με εργατικό έλεγχο.

Β) Να κρατικοποιηθούν οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες και να ενταχθούν στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκου.

Γ) Να ανασυγκροτηθεί η δημόσια υγεία σε όλα τα επίπεδα για την προστασία της ζωής της εργατικής τάξης και των εργαζόμενων στρωμάτων (πρωτοβάθμια περίθαλψη, ΕΟΔΥ γειτονιάς, καμπάνιες για την πρόληψη διαφόρων παθήσεων, θέσπιση θεσμού οικογενειακό γιατρού).

Δ) Αναδιοργάνωση του ΕΣΥ με αποκλειστικά δημόσιο προσωπικό, αύξηση των δαπανών για την υγεία, δημιουργία καινούριων νοσοκομείων. Μαζικοί μόνιμοι διορισμοί.

Ε) Επαναλειτουργία όσων νοσοκομείων έκλεισαν τα μνημονιακά χρόνια και ειδικά τα Λοιμωδών.

Στ) Κατάργηση των μνημονιακών νόμων στην υγεία και στην ασφάλιση.

Ζ) Ένταξη των υγειονομικών στα βαρέα και Ανθυγιεινά.

Η) Αυξήσεις στους μισθούς για να ανταπεξέλθουμε στο κύμα ακρίβειας στη διατροφή, στην ενέργεια, στα είδη πρώτης ανάγκης.

Και επειδή όλα τα παραπάνω απαιτούν πόρους, πρέπει μαζί με όλους τους εργαζόμενους να παλέψουμε για:

Θ) μονομερή διαγραφή του χρέους, εθνικοποίηση των τραπεζών και των μεγάλων επιχειρήσεων, και τη χρήση των πόρων για τη δημόσια υγεία, παιδεία, πρόνοια και ασφάλιση.

κομμουνιστική οργάνωση ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗ για το 16ο Συνέδριο της ΠΟΕΔΗΝ