Καλλικράτης: το πρόγραμμα σταθερότητας στην τοπική αυτοδιοίκηση

Η έγκριση του Προγράμματος Καλλικράτης από το Υπουργικό Συμβούλιο επιβεβαίωσε την αρχική εκτίμηση πως πρόκειται στην ουσία για αναπόσπαστο κομμάτι του Προγράμματος Σταθερότητας, κι αυτό γιατί η προβλεπόμενη ανακατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ δήμων και περιφερειών και η συγκέντρωση της τοπικής αυτοδιοίκησης σε μεγαλύτερες γεωγραφικές ενότητες σηματοδοτεί την περικοπή δημοσίων δαπανών ιδίως σε ευαίσθητους κοινωνικά τομείς (παιδεία, υγεία). Συγκεκριμένα, αυτό που καλείται από τα κυβερνητικά επιτελεία ως εξορθολογισμός της τοπικής αυτοδιοίκησης, επιφέρει την κατάργηση χιλιάδων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, γεγονός που θα στείλει στην ανεργία χιλιάδες συμβασιούχους του δημοσίου.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου, οι 1034 δήμοι και κοινότητες μετατρέπονται σε 334 νέους δήμους, ενώ υπάρχει και επιφύλαξη για επιπλέον 10 ύστερα όμως από δημόσια διαβούλευση. Ακόμη προβλέπεται η κατάργηση νομαρχιών και η συγχώνευσή τους σε 13 Περιφέρειες που θα αποτελέσουν τον Β’ Βαθμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Σε αυτό το πλαίσιο, αρμοδιότητες που ασκούνται σήμερα από κρατικές υπηρεσίες και κρατικά ελεγχόμενους φορείς μεταφέρονται στις Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις κατά το μέρος που περιλαμβάνουν αντικείμενα για τα οποία δεν ασκείται αποφασιστική αρμοδιότητα. Αυτό πρακτικά σημαίνει την περαιτέρω γραφειοκρατικοποίηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αφού καταλαμβάνει πλήθος διοικητικών αρμοδιοτήτων. Οι κρατικές περιφέρειες μειώνονται σε 7 και στο εξής αποκαλούνται αποκεντρωμένες διοικήσεις.

Αυτό το οποίο, όμως, προκαλεί εντυπώσεις είναι η ανατροπή που επιβάλλεται στον τρόπο χρηματοδότησης των ΟΤΑ, εφόσον θα εξαρτάται πλέον από την απόδοση του φορολογικού συστήματος. Η διοικητική μεταρρύθμιση με αυτό τον τρόπο θα διογκώσει τις αντιθέσεις που υπάρχουν μεταξύ των αστικών κέντρων της επαρχίας και των χωριών, κάτι που αποκαλύπτει τον έντονα κοινωνικοταξικό χαρακτήρα του «Καλλικράτη». Το Πρόγραμμα διανθίζεται και με απάτες όπως αυτή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, που σύμφωνα με την κυβερνητική προπαγάνδα θα αναβαθμίσει την συμμετοχικότητα του πολίτη και ταυτόχρονα θα υποστηρίξει την λογοδοσία των τοπικών αρχών, αφού πλέον όλες οι πράξεις της τοπικής αυτοδιοίκησης θα δημοσιοποιούνται στο διαδίκτυο. Όσο για την πράσινη ανάπτυξη, εξακολουθεί να παραμένει το κλασικό μοτίβο με το οποίο η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ εξωραΐζει τα αντιδραστικά της νομοσχέδια. Η ληστρική επιδρομή του κεφαλαίου στις εργασιακές σχέσεις συνδυάζεται με το γυμνό ιδεολόγημα της πράσινης ανάπτυξης, που μάταια προσπαθεί να αναδείξει την οικολογική διάσταση του κεφαλαίου.

Με τον «Καλλικράτη», όμως, φαίνεται να διαμορφώνεται και μηχανισμός ενσωμάτωσης της νεολαίας. Μετά την «έμπνευση» των τοπικών συμβουλίων νέων, που σκοπό είχε να παρασύρει σε κανάλι εκτόνωσης τις αγωνιστικές διεκδικήσεις της νεολαίας, το αστικό κράτος μεθοδεύει τη συμμετοχή της νεολαίας και στις τοπικές αρχαιρεσίες προβλέποντας δικαίωμα εκλέγεσθαι στα 18.

Κοντολογίς, όσο και αν προσπαθούν να μας πείσουν πως ο Καλλικράτης εξυπηρετεί ανάγκες αποκέντρωσης στην πραγματικότητα πρόκειται όχι για αποκέντρωση αλλά για ενίσχυση του αστικού κράτους, αφού με αυτό τον εύσχημο τρόπο διαμορφώνεται μηχανισμός για την υλοποίηση των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων που προσπαθεί να επιβάλει η κυβέρνηση. Είναι σαφές ότι το «νοικοκύρεμα του δημοσίου» και ο «εξορθολογισμός της δημόσιας διοίκησης» για τα οποία ναρκισσεύεται ο πρωθυπουργός, επισημαίνουν στην πράξη το ξεκάθαρο σχέδιο της κυβέρνησης για την άλωση των τελευταίων κοινωνικών κεκτημένων που η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα με τόσους αγώνες έχουν κατακτήσει. Αυτό το οποίο θα αναδείξει ο Καλλικράτης ήδη από τα πρώτα του βήματα είναι το πως κοινωνικά αγαθά, όπως αυτό της παιδείας και της υγείας, καθίστανται πεδία άσκησης επιχειρηματικής πολιτικής και ανάπτυξης ιδιωτικών πρωτοβουλιών μετατρέποντας τα σχολεία και τα νοσοκομεία σε «ιδιωτικά παραμάγαζα».