Σύνοδος G 20: το μάτι του κυκλώνα

Σύνοδος G 20: το μάτι του κυκλώνα


Καθώς παρατηρούσα τις φωτογραφίες και τις τηλεοπτικές εικόνες των πολιτικών ηγετών που πήραν μέρος στην τελευταία σύνοδο της G 20, είχα την εντύπωση ότι αντίκριζα το μάτι ενός ενδοϊμπεριαλιστικού κυκλώνα. Πλατιά χαμόγελα, θερμές χειραψίες και εναγκαλισμοί, δημόσια επίδειξη πνεύματος καλής θέλησης, παρελάσεις των πρώτων κυριών, δεξιώσεις και τραπεζώματα, πυροτεχνήματα αποφάσεων με φόντο την εαρινή, σχεδόν πρωταπριλιάτικη, άνοδο των χρηματιστηρίων! Όλα αυτά προσπαθούσαν να δημιουργήσουν στον κοσμάκη την ψευδαίσθηση πως επιτέλους οι αρχηγοί των πιο ισχυρών κρατών της γης έχουν τη δύναμη και τη θέληση να ελέγξουν, να εκτονώσουν και να υπερβούν, χωρίς σημαντικές καταστροφές την κρίση- επ’ αγαθώ της κοινωνίας βεβαίως, βεβαίως!


Με τη βοήθεια της ταξικά επιλεκτικής μνήμης και αντίληψης των αστικών μέσων ενημέρωσης τίποτε δε θύμιζε τις σοβαρές δημόσιες αντεγκλήσεις και τους διαξιφισμούς που προηγήθηκαν της συνόδου. Η βαρύτητα των διαφωνιών που εκδηλώθηκαν στη διάρκεια της συνόδου υποβαθμιζόταν ως την εκμηδένισή τους. Η πληθωρική χρήση της σημειολογίας της μακαριότητας από τους επισήμους, οι πανηγυρισμοί για σωτήριες κοσμοϊστορικές αποφάσεις, οι στεναγμοί ανακούφισης των δημοσιογραφικών σχολίων, η ευφορική άνοδος των χρηματιστηρίων, θύμιζαν τη νηνεμία που επικρατεί, ή τον ελαφρό άνεμο που πνέει στο κέντρο του τυφώνα. Όμως οι σημασιολογικά υποβαθμισμένες συγκρούσεις της συνόδου και οι βίαιες αντιδράσεις της λαοθάλασσας των διαδηλωτών, σαν τους αδιάκοπους και φαινομενικά αναίτιους κυματισμούς της θάλασσας στο μάτι του κυκλώνα, προαναγγέλλανε πως οι αφηνιασμένοι σαρωτικοί άνεμοι σχηματίζονται ακόμα στον ωκεανό της παγκόσμιας αγοράς και δεν έχουν ξεσπάσει με όλη τους τη σφοδρότητα πάνω στις μεγαλύτερες εθνικές οικονομίες του κόσμου. Το αποτέλεσμα είναι στις ενδοϊμπεριαλιστικές σχέσεις να δεσπόζει ακόμα το δόγμα «ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Ταυτόχρονα αρχίζει να υιοθετείται ως οδηγός δράσης και το δόγμα «ο θάνατός σου η ζωή μου»: ανοιχτά, σε μαζική κλίμακα, έναντι των αδύναμων εθνικών οικονομιών, στα σημεία έναντι των άλλων ισχυρών ιμπεριαλιστικών χωρών.


Ήδη πριν από τη σύνοδο των G 20 εκδηλώθηκε η ανοιχτή σινοαμερικανική διαμάχη, με θέμα την τύχη του δολαρίου. Το σχέδιο της Κεντρικής Τράπεζας των ΕΠΑ υπέρ της εξαγοράς κυβερνητικών χρεωγράφων αξίας ως και 300 δισεκατομμύρια δολάρια, σοκάρισε και εξαγρίωσε τη σύνταξη της εφημερίδας China Daily, επίσημου δημοσιογραφικού οργάνου της κινεζικής κυβέρνησης, η οποία με άρθρο της αρχισυνταξίας της παρέδωσε μαθήματα νεοφιλελεύθερης νομισματικής πολιτικής στους Αμερικανούς ιθύνοντες: «η προσπάθεια να χρηματοδοτηθεί το μέχρι έκρηξης υπερδιογκωμένο δημόσιο χρέος βάζοντας μπροστά τη μηχανή που εκτυπώνει χαρτονόμισμα, δεν πρόκειται να λύσει τα προβλήματα· αντίθετα, η δημιουργία μεγάλων ποσών χρήματος από κοπανιστό αέρα θα ρίξει τις ΕΠΑ στο βαθύ τούνελ ενός καλπάζοντος πληθωρισμού∙ ο πειρασμός να τονωθεί η δεινοπαθούσα οικονομία με μέτρα αντισυμβατικά, ώστε να αποτραπεί ο αποπληθωρισμός και να μειωθούν οι τόκοι, είναι βέβαια κατανοητός∙ αλλά γι’ αυτό ακριβώς δεν επιτρέπεται να θέλει κάποιος να σβήσει τη δίψα με φαρμακωμένο κρασί∙ επιχειρώντας ριψοκίνδυνες διοχετεύσεις ρευστότητας στην αγορά, η κυβέρνηση των ΕΠΑ προσπαθεί να καταπολεμήσει την ασθένεια με τα ίδια ακριβώς μέσα που την προκάλεσαν»!


Λίγο νωρίτερα ο κινέζος πρωθυπουργός είχε εκφράσει την ανησυχία του για την ασφάλεια των επενδύσεων στις ΕΠΑ. Τέλος, ο διευθυντής της κινεζικής εκδοτικής τράπεζας με άρθρο του διατύπωσε την αξίωση ότι μακροπρόθεσμα πρέπει να αντικατασταθεί το δολάριο ως διεθνές μέσο πληρωμής και ως διεθνές νόμισμα των συναλλαγματικών αποθεμάτων από μια νέα νομισματική μονάδα, την οποία θα εκδίδει ένας διεθνής οργανισμός και η οποία θα βασίζεται σε ένα διευρυμένο καλάθι νομισμάτων όπως τα ειδικά τραβηχτικά δικαιώματα του Διεθνούς νομισματικού ταμείου. Υπενθύμισε μάλιστα πως ο Κέινς μας είχε ήδη προειδοποιήσει, υποδεικνύοντας ότι αργά ή γρήγορα θα δημιουργηθεί διαμάχη ανάμεσα στα εθνικά και στα παγκόσμια συμφέροντα, αν ένα εθνικό νόμισμα είναι ταυτόχρονα και παγκόσμιο μέσο πληρωμής.


Η ξαφνική ανησυχία της Κίνας έχει μιαν ολοφάνερη αιτία: με περίπου δύο τρισεκατομμύρια δολάρια, η Κίνα κατέχει τα μεγαλύτερα συναλλαγματικά αποθέματα στον κόσμο. Το μεγαλύτερο μέρος τους το έχει επενδύσει σε κρατικά ομόλογα των ΕΠΑ- στο ασφαλέστερο ως τώρα και ευκολότερα ρευστοποιούμενο είδος επένδυσης. Αν η αμερικανική κυβέρνηση αυξήσει πολύ την ποσότητα του χρήματος και βάλει μπροστά τη μηχανή εκτύπωσης χρήματος, για να χρηματοδοτήσει το διογκωμένο έλλειμμα, αυτό αναγκαστικά θα πυροδοτήσει μεσοπρόθεσμα τον πληθωρισμό. Έτσι δε θα κληθούν να πληρώσουν μόνον οι εγχώριοι αποταμιευτές και πιστωτές για χάρη του κάθε χρεώστη, συμπεριλαμβανομένου και του κράτους, αλλά αναμένεται επίσης μια αναγκαστική απώλεια αξίας του δολαρίου σε σχέση με νομίσματα με λιγότερο πληθωριστική νομισματική πολιτική. Αυτό θα απαξιώσει τον πλούτο πιστωτών, οι οποίοι έχουν επενδύσει όπως η Κίνα σε δολάρια και οι οποίοι θα χρηματοδοτήσουν έτσι άθελά τους τη δημοσιονομική πολιτική των ΕΠΑ.


Διευθυντικά στελέχη δυτικών τραπεζών όμως, προβάλλουν ως αντεπιχείρημα ότι η οικονομική κρίση έχει πάρει τόσο ασυνήθιστες διαστάσεις, ώστε δεν απομένει τίποτε άλλο από το να γίνει χρήση αντισυμβατικών μέσων. «Οι επώδυνες διαδικασίες προσαρμογής πρέπει να συνδυαστούν με το καταπραϋντικό του εντατικού εφοδιασμού με χρήμα, διαφορετικά θα προκύψει ένα δηλητηριώδες μίγμα από βαθιά ύφεση και αποπληθωρισμό. Όταν ο κίνδυνος αυτός θα έχει αποφευχθεί, τότε μπορεί να μειωθεί η ποσότητα του χρήματος, να αποτραπεί η δημιουργία μιας σπείρας πληθωρισμού και να επιστρέψουμε σε μια σταθεροποιητική νομισματική και δημοσιονομική πολιτική.» i


Τις προτάσεις της κινεζική ηγεσίας έσπευσε να τις υιοθετήσει και η ηγεσία της Ρωσίας- χωρίς φυσικά να μπορέσουν να τις επιβάλλουν στη σύνοδο. Από την πλευρά τους πάλι οι ΕΠΑ δεν μπόρεσαν να κάμψουν την πεισματώδη άρνηση της Γαλλίας και της Γερμανίας να δεσμευτούν ότι θα προχωρήσουν στην εξαγγελία νέων κρατικών παρεμβάσεων π.χ. για τη συντονισμένη με τις ΕΠΑ αγορά τοξικών ομολόγων από τα κράτη της ΕΕ. – πράγμα που απειλεί με ξεφούσκωμα και παταγώδη ανεπάρκεια το σχετικό πρόγραμμα των 0.5- 1 τρις δολαρίων που εξάγγειλε ο Ομπάμα. Το άρωμα του λαϊκισμού και της υποκρισίας αναδίδουν αποφάσεις όπως αυτή που προβλέπει τη μείωση των αποδοχών των golden boys ή κηρύσσει την επίθεση ενάντια σε μη συνεργάσιμες αρχές, συμπεριλαμβανομένων των φορολογικών παραδείσων, με την αλαζονική κραυγή «το τραπεζικό απόρρητο αποτελεί παρελθόν». Από πότε ο καθορισμός του ύψους των διευθυντικών μισθών στις ιδιωτικές επιχειρήσεις έγινε αρμοδιότητα των κεφαλαιοκρατικών κυβερνήσεων; Ποιος μπορεί να υποχρεώσει χώρες όπως η Κίνα και η Μεγάλη Βρετανία να καταργήσουν φορολογικούς παραδείσους όπως το Χονγκ Κονγκ, το Μακάο (που δεν μπήκαν τελικά σε καμιά λίστα!) και τις βρετανικές βασιλικές αποικίες; ii Ποιος μπορεί να υπαγορέψει τι τραπεζική πολιτική πρέπει να ακολουθήσουν χώρες όπως το Βέλγιο, η Αυστρία, η Ελβετία που βρίσκονται στην ανοιχτόγκριζη λίστα των αποφάσεων της συνόδου; Και τι θα γίνει, αν σε μια κίνηση αντεπίθεσης οι τραπεζικές αρχές των φορολογικών παραδείσων αρχίζουν να βγάζουν στη φόρα τα φορολογικά και χρηματοδοτικά άπλυτα των αστικών κομμάτων και των αστών πολιτικών που με θρασύτητα δημαγωγούν και κομπορρημονούν με την τάχα μου κατάργηση του τραπεζικού απορρήτου; Δε θα τους χωρούν οι φυλακές όλου του κόσμου! Μόνο μια προλεταριακή επανάσταση μπορεί να καταργήσει το τραπεζικό και το επιχειρηματικό απόρρητο -και όχι οι πολιτικάντες που σκαρώνουν τις βρομοδουλειές τους με την κάλυψη αυτών των απορρήτων!


Ευχολόγιο θα παραμείνει πιθανώς και η απόφαση κατά του προστατευτισμού, η οποία υποτίθεται ότι υποχρεώνει όλες τις χώρες να παραιτηθούν από την καθιέρωση εμπορικών παρακωλύσεων ως το τέλος του 2010. Η πείρα του παρελθόντος δείχνει ότι κάθε κράτος μπορεί να επικαλεστεί λόγους οικολογικούς, υγιεινής, ποιοτικών προτύπων, ακόμα και κοινωνικής ευαισθησίας (π.χ. ανάγκη απαγόρευσης της παιδικής εργασίας) για να αποκλείσει από την εθνική του αγορά επικίνδυνους και ανεπιθύμητους ανταγωνιστές. Η Οργάνωση Διεθνούς Εμπορίου που εξουσιοδοτήθηκε να επιβλέπει την τήρηση αυτής της απόφασης μόνο κράτη αδύναμα, δηλ. κράτη με μικρή έως ανύπαρκτη αγοραστική δύναμη μπορεί να υποχρεώσει να κρατάνε ανοιχτές τις αγορές τους στα ξένα εμπορεύματα.


Προβληματική είναι και η απόφαση για στενή επιτήρηση όλων των χρηματιστικών θεσμών και ιδρυμάτων, όλων των παραγόντων της χρηματοπιστωτικής αγοράς και προπαντός των επενδυτικών ταμείων υψηλού κινδύνου. Γιατί να μη δυσπιστούμε σε μιαν απόφαση η οποία υπόσχεται ότι θα αλυσοδέσει τον ισχυρότατο χρηματιστηριακό βραχίονα του χρηματιστικού κεφαλαίου των ιμπεριαλιστικών χωρών, αυτό το βραχίονα που λεηλάτησε ασύστολα τα χρηματιστήρια όλου του πλανήτη, ανακατανέμοντας τον ήδη παραγμένο πλούτο των πραγματικών και των ευκολόπιστων, κατά φαντασία καπιταλιστών κυρίως υπέρ του αμερικανικού και του βρετανικού χρηματιστικού κεφαλαίου;


Η μοναδική απόφαση η οποία φαίνεται εφαρμόσιμη, είναι η προικοδότηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου με το ποσό των 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη δανειοδότηση των οικονομιών που οδεύουν προς τη χρεοκοπία, η χρηματοδότηση του ΔΝΤ με 250 δισεκατομμύρια δολάρια για τη δημιουργία ειδικών τραβηχτικών δικαιωμάτων (μιας άλλης δανειακής διευκόλυνσης των κρατών), η διάθεση 250 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την τόνωση του διεθνούς εμπορίου και η χρηματοδότηση κυρίως της Παγκόσμιας Τράπεζας και άλλων διεθνών αναπτυξιακών τραπεζών με 100 δισεκατομμύρια δολάρια για τη χορήγηση δανείων στις φτωχότερες χώρες του πλανήτη. Σύνολο 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια.iii


Ιλιγγιώδες, αστρονομικό ποσό έσπευσαν να ανακράξουν οι κόλακες και οι εντυπωσιολόγοι. Αν όμως αναλογιστούμε ότι μόνο το δημόσιο χρέος της Ελλαδίτσας μας καβατζάρισε τα 280 δισεκατομμύρια ευρώiv, ότι σε 800 δισεκατομμύρια δολάρια ανέρχεται συνήθως ο ετήσιος αμυντικός προϋπολογισμός των ΕΠΑ, το ποσό γίνεται ιλιγγιωδώς μικρό, απειροελάχιστο για τις ανάγκες που υποτίθεται ότι φιλοδοξεί να καλύψει. Επί πλέον, το ποσό αυτό υπάρχει μόνο στα χαρτιά και εναπόκειται στην υποτιθέμενη καλή πρόθεση όσων έβαλαν τις υπογραφές τους σε αυτά τα χαρτιά να σεβαστούν την υπογραφή τους.


Κάτω από τον τίτλο «Το τέχνασμα των τρισεκατομμυρίων» ο Andreas Oldag επισημαίνει ότι ο «οζώδης Σκωτσέζος», ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπράουν, φημίζεται για την ικανότητά του να αθροίζει παλιούς και νέους, αβέβαιους αριθμούς και να τους λανσάρει ως πολιτικές επιτυχίες. Στην περίπτωση της χρηματοδότησης του ΔΝΤ, τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια τα είχε ήδη απ’ τον περασμένο Νοέμβριο υποσχεθεί η ιαπωνική κυβέρνηση, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συμμετάσχει στην ενίσχυση του ΔΝΤ με 101 δισ., οι ΕΠΑ δεν συνεισφέρουν ούτε ένα δολάριο και οι πάμπλουτοι Σαουδάραβες, όλο φειδώ και αυτοσυγκράτηση, τους μιμούνται. Η υποτιθέμενη προσφορά 40 δισ. της Κίνας στο ΔΝΤ δεν επιβεβαιώθηκε στο Λονδίνο. Το μερίδιο της Ομοσπονδιακής Γερμανίας θα το καταβάλλει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα και όχι η κυβέρνηση, ενώ τα 100 δισ. προς την Παγκόσμια Τράπεζα πρέπει πρώτα να κατανεμηθούν στις διάφορες χώρες από τις υπηρεσίες της Τράπεζας. Μόνον οι γραφειοκρατικές διατυπώσεις των τραπεζών θα κρατήσουν κάμποσο καιρό. Αδιευκρίνιστο παραμένει επίσης από πού θα αντληθούν τα 250 δισ. για τη στήριξη του παγκόσμιου εμπορίου με τη μορφή ασφαλειών και εγγυήσεων! v


Ακόμα κι αν τελικά συγκεντρωθούν τα 1,1 τρισ., θα είναι το δόλωμα για το φόρτωμα των συνεπειών της κρίσης πάνω στις πλάτες του λαού των φτωχών, αδύναμων, υπό χρεοκοπία χωρών. Οι αστικές τάξεις αυτών των χωρών και οι διεφθαρμένες κρατικές γραφειοκρατίες τους θα σπεύσουν να επωφεληθούν από τα πακέτα του ΔΝΤ και θα εφαρμόσουν με θρησκευτική ευλάβεια τις αντιλαϊκές, αντικρισιακές συνταγές του υπό την υψηλή του εποπτεία: οι κερδοφόρες κρατικές επιχειρήσεις θα ιδιωτικοποιηθούν, η φορολόγηση των λαϊκών μαζών θα αυξηθεί σε ύψη δυσθεώρητα, οι μισθοί θα μειωθούν, ο φυσικός πλούτος των χωρών αυτών θα παραδοθεί αντί πινακίου φακής στις αρπακτικές διαθέσεις των πολυεθνικών, οι κοινωνικές δαπάνες θα περικοπούν άγρια. Οι δαπάνες όμως που στηρίζουν τις βιομηχανίες και τις οικονομίες των ιμπεριαλιστικών χωρών (π.χ. οι πολεμικές δαπάνες) δε θα μειωθούν, αλλά θα αυξηθούν. Η μόνη εναλλακτική λύση για τις χώρες αυτές είναι απλά ν’ αρνηθούν να πληρώσουν τα χρέη τους!


Η εφαρμογή του δόγματος «ο θάνατός σου η ζωή μου» ήδη έχει δρομολογηθεί από τις ισχυρότερες ιμπεριαλιστικές χώρες σε βάρος των φτωχών και των αδύναμων χωρών του πλανήτη μας. Ήδη όμως έχουν δρομολογηθεί και οι νέες ενδοϊμπεριαλιστικές συγκρούσεις. Η απόφαση των ΕΠΑ να υποτιμήσουν το δολάριο σε βάρος των πιστωτών τους πρέπει να θεωρείται πια δεδομένη. Οι επιπτώσεις αυτής της απόφασης θα είναι βαρύτατες όχι μόνο για την Κίνα, αλλά και για τη Γερμανία, το μεγαλύτερο εξαγωγέα εμπορευμάτων στον κόσμο, καθώς και για την Ιαπωνία που στήριζε ως τα τώρα τις εξαγωγές της στο αδύναμο γιεν. Στη νέα σύνοδο των G 20, αν υπάρξει, θα υποδεχτούν τον Ομπάμα με τα στιλέτα κρυμμένα μέσα σε κοστούμια Αρμάνι!

 


Χ. Βλόσιος

i  Neue Zürcher Zeitung (NZZ), 28/29 Μαρτίου 2009, σ. 10

ii ΝΖΖ, 3 Απριλίου 2009, σ.10

iii Βήμα, 5 Απριλίου 2009, σ. 12-13

iv Καθημερινή, 18/19 Απριλίου 2009, σ. 1 και 4

v Süddeutshe Zeitung, 4-5 Απριλίου 2009, σ. 27